Nawigacja

Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką

Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką 2021 – działania IPN

Obchodzony w całej Polsce Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką jest wyrazem hołdu dla tych, którzy w trudnym okresie okupacji niemieckiej, mimo grożącej kary śmierci, zdecydowali się pomóc współobywatelom narodowości żydowskiej. Instytut Pamięci Narodowej przygotował na ten dzień liczne propozycje, z którymi można się zapoznać na stronach internetowych oraz w mediach społecznościowych centrali i oddziałów Instytutu. Poniżej prezentujemy wykaz przedsięwzięć IPN.

  • Wiceprezes IPN Jan Baster składa kwiaty pod tablicą upamiętniającą matkę Matyldę Getter – Warszawa, 24 marca 2024. Fot Joanna Jurkowska (IPN) Wiceprezes IPN Jan Baster składa kwiaty pod tablicą upamiętniającą matkę Matyldę Getter – Warszawa, 24 marca 2024. Fot Joanna Jurkowska (IPN)
  • Tablica w hołdzie Matce Matyldzie Getter i Siostrom Franciszkankom Rodziny Maryi przy ul. Hożej 53 – Warszawa, 24 marca 2024. Fot Joanna Jurkowska (IPN) Tablica w hołdzie Matce Matyldzie Getter i Siostrom Franciszkankom Rodziny Maryi przy ul. Hożej 53 – Warszawa, 24 marca 2024. Fot Joanna Jurkowska (IPN)
  • Kwiaty przy pomniku – ławeczce Jana Karskiego na skwerze przy Muzeum Historii Żydów Polskich – Warszawa, 24 marca 2021. Fot. Joanna Jurkowska (IPN) Kwiaty przy pomniku – ławeczce Jana Karskiego na skwerze przy Muzeum Historii Żydów Polskich – Warszawa, 24 marca 2021. Fot. Joanna Jurkowska (IPN)
  • Kwiaty przy pomniku – ławeczce Jana Karskiego na skwerze przy Muzeum Historii Żydów Polskich – Warszawa, 24 marca 2021. Fot. Joanna Jurkowska (IPN) Kwiaty przy pomniku – ławeczce Jana Karskiego na skwerze przy Muzeum Historii Żydów Polskich – Warszawa, 24 marca 2021. Fot. Joanna Jurkowska (IPN)
  • Pomnik Żegoty na warszawskim Muranowie pomiędzy pomnikiem Bohaterów Getta i Muzeum Historii Żydów Polskich – Warszawa, 24 marca 2021. Fot. Joanna Jurkowska (IPN) Pomnik Żegoty na warszawskim Muranowie pomiędzy pomnikiem Bohaterów Getta i Muzeum Historii Żydów Polskich – Warszawa, 24 marca 2021. Fot. Joanna Jurkowska (IPN)
  • Kwiaty na grobach m. Matyldy Getter i Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi – Warszawa, 24 marca 2021. Fot. Joanna Jurkowska (IPN) Kwiaty na grobach m. Matyldy Getter i Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi – Warszawa, 24 marca 2021. Fot. Joanna Jurkowska (IPN)
  • Wiceprezes IPN Jan Baster przy grobie Aleksandra Ładosia na Powązkach – Warszawa, 24 marca 2021. Fot. Joanna Jurkowska (IPN) Wiceprezes IPN Jan Baster przy grobie Aleksandra Ładosia na Powązkach – Warszawa, 24 marca 2021. Fot. Joanna Jurkowska (IPN)
  • Wiceprezes IPN Jan Baster składa wiązankę na grobie Ireny Sendlerowej na Powązkach – Warszawa, 24 marca 2021. Fot. Joanna Jurkowska (IPN) Wiceprezes IPN Jan Baster składa wiązankę na grobie Ireny Sendlerowej na Powązkach – Warszawa, 24 marca 2021. Fot. Joanna Jurkowska (IPN)

 

CENTRALA IPN

ODDZIAŁ IPN W BIAŁYMSTOKU

  • od 23 marca – na fanpage’u FB oddziału IPN w Białymstoku prezentacja wystawy „Sprawiedliwi. Kapłani archidiecezji wileńskiej ratujący Żydów w okresie okupacji niemieckiej (1941–1944)”. Wystawa prezentuje historię księży z archidiecezji wileńskiej, którzy  w trakcie II wojny światowej ratowali Żydów. Składają się na nią biogramy, fotografie i relacje
  • 24 marca, Nowe Piekuty, godz. 12:00 – odsłonięcie  tablicy poświęconej Polakom ratującym Żydów, która ​w obecności organizatorów uroczystości: przedstawicieli Oddziału IPN w Białymstoku dr. Jarosława Schabieńskiego naczelnika Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa​ oraz Wójta Gminy Nowe Piekuty Marka Kaczyńskiego, zostanie poświęcona przez Proboszcza Parafii Nowe Piekuty ks. Tadeusza Sołtysika
  • 24 marca – na stronie oddziału IPN w Białymstoku oraz na FB  spoty prezentujące lokalnych bohaterów ratujących z narażeniem życia ludność żydowską. Krótkie filmiki dołączone zostaną do materiałów edukacyjnych, które towarzyszyć będą przyszłym zajęciom edukacyjnym

Delegatura IPN w Olsztynie

  • 22–26 marca  – audycja tematyczna w Polskim Radiu Olsztyn z udziałem Wiolety Wróbel i Aleksandry Pawlak 

ODDZIAŁ IPN W GDAŃSKU

Delegatura IPN w Bydgoszczy

  • 24 marca, Bydgoszcz – publikacja na stronie internetowej artykułu Kingi Czechowskiej „Przykłady ratowania Żydów na terenie przedwojennego województwa pomorskiego”
  • 24 marca – 7 kwietnia, Toruń – prezentacja wystawy plenerowej „»Żegota«. Rada Pomocy Żydom” przed Urzędem Marszałkowskim
  •  2021 r. – publikacja raportu otwarcia na temat Polaków ratujących Żydów na terenie przedwojennego województwa pomorskiego (autorstwa dr. Tomasza Cerana i dr hab. Moniki Tomkiewicz)

ODDZIAŁ W KATOWICACH

ODDZIAŁ IPN W KRAKOWIE

Delegatura IPN w Kielcach

ODDZIAŁ IPN W LUBLINIE

Delegatura IPN w Radomiu

  • 24 marzec, Radom – audycja pt. Historia jakiej nie znamy w Radiu Plus Radom z udziałem pracownika  Delegatury IPN w Radomiu, poświęcona przypadającemu tego dnia Narodowemu Dniu Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką

ODDZIAŁ W ŁODZI

ODDZIAŁ IPN W POZNANIU

Anna i Ignacy Dymek – polscy mieszkańcy Czarnkowa, którzy w 1943 r. udzielili w swoim mieszkaniu schronienia matce z pięcioletnim synem – Gertrudzie i Peterowi Wechselmannom. By nie wzbudzać podejrzeń otoczenia, twierdzili, że przygarnięci Żydzi są Niemcami, którzy utracili dach nad głową w wyniku bombardowania, jednak i tak mieli przeżyć kontrolę gestapo w wyniku donosu jednego z miejscowych volksdeutschów. Pomimo trudnych warunków (w jednej izbie przebywało aż dziewięć osób, w tym babcia i czwórka dzieci Dymków: Anna, Jadwiga, Czesław i Kazimierz) oraz ogromnego ryzyka, Dymkowie pomagali, nie oczekując żadnego wynagrodzenia. Wechselmannowie przebywali w ich mieszkaniu do stycznia 1945 r., gdy na teren Czarnkowa wkroczyły oddziały Armii Czerwonej. W 1991 r. Peter Wechselmann wspominał: „Mimo skromnych warunków zagwarantowano nam zakwaterowanie, wyżywienie i wszystko co niezbędne do życia; kartkami żywnościowymi nie dysponowaliśmy. Moja matka wspominała, iż opuściła mieszkanie tylko raz, gdy trzeba było zaprowadzić mnie do szpitala po jakimś wypadku. Z czasem sytuacja stawała się coraz trudniejsza do wytrzymania z racji panującego ścisku. Niebezpieczeństwo, na jakie narażała się siedmioosobowa rodzina Dymków jest z dzisiejszej perspektywy trudne do wyobrażenia. Bez ich pomocy najpewniej trafilibyśmy do obozu koncentracyjnego”. Instytut Yad Vashem 7 listopada 1993 r. uhonorował małżeństwo Dymków tytułem „Sprawiedliwych wśród Narodów Świata”.

ODDZIAŁ IPN W RZESZOWIE

ODDZIAŁ IPN W SZCZECINIE

ODDZIAŁ IPN W WARSZAWIE

ODDZIAŁ IPN WE WROCŁAWIU 

  • 24 marca, Wrocław – otwarcie wystawy IPN „Rada Pomocy Żydom. Żegota” w Dolnośląskim Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli, a także w  holu siedziby IPN Oddział we Wrocławiu, ul. Długosza 48, o godz. 11.00.
  • 24 marca, Wrocław – projekcja filmu IPN „Paszporty Paragwaju” dla kombatantów – Księgarnia IPN, pl. Solny, godz. 16.00
  • 24 marca – zapalenie „Zniczy Pamięci” na grobach osób uhonorowanych odznaczeniem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, pochowanych na Dolnym Śląsku i Opolszczyźnie: Izydor i Jarosława Wołosiańscy(Wrocław), Alojzy i Zofia Dziadkowie (Mieroszów), Eleonora Paszkowska (Wałbrzych), Józef Krzyształowski i Helena Krzyształowska (Wałbrzych).
  • 25 marca, Wrocław – projekcja filmu IPN „Paszporty Paragwaju” dla nauczycieli – Ośrodek Działań Społeczno-Kulturalnych „Piast”, ul. Rękodzielnicza 1, godz. 15.30
  • Paczka elektroniczna. Przesłanie do placówek edukacyjnych i samorządowych na Dolnym Śląsku materiałów edukacyjnych do wykorzystania 24 marca: 1. Wirtualna paczka edukacyjna z okazji Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką, 2. Wystawa „Polacy ratujący Żydów w czasie II wojny światowej”, 3. Teka edukacyjna „Polacy ratujący Żydów w latach II wojny światowej”

Delegatura IPN w Opolu

  • marzec, Opole ­– prezentacja wystawy Polacy ratujący Żydów w czasie II wojny światowej w Centrum Aktywności Społecznej w Opolu (opolskie Centrum Edukacyjne „Przystanek Historia”) lub w budynku Instytutu Śląskiego przy ul. Piastowskej 17 (w zależności od sytuacji epidemicznej). Link do wystawy zostanie opublikowany również na facebookowym profilu Delegatury IPN w Opolu
  • 24 marca, Opole ­– upamiętnienie zmarłych mieszkanek Opolszczyzny, które zostały uhonorowane tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata: Stefanii Smykały z Brzegu oraz Jadwigi Kozłowskiej-Borkowskiej, mieszkanki Nysy. Delegacja pracowników złoży również kwiaty w miejscu, w którym przed II wojną światową stała opolska synagoga.
  • 24 marca, Opole ­– na dworcu PKP zostaną umieszczone plansze wystawowe informujące o Narodowym Dniu Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.
  • 24 marca na facebookowym profilu Delegatury zostaną opublikowane dwa życiorysy osób zaangażowanych w ratowanie Żydów – Rudolfa Merkela oraz ks. Alojzego Chrobaka. Autorem życiorysów jest Janusz Oszytko, pracownik archiwum w opolskiej delegaturze. 
  • Na Facebooku Delegatury IPN w Opolu będzie umieszczony link do wystawy Polacy ratujący Żydów w czasie II wojny światowej
do góry