Instytut Pamięci Narodowej IPN przekazał rodzinie pamiątkę po więźniu KL Auschwitz - Komunikaty -

– W Instytucie Pamięci Narodowej mamy największe bazy ofiar II wojny światowej. Za każdą historią osoby będącej w bazie kryje się dramat. Dramat osoby, która zginęła. Jest to też dramat rodziny, tak jak w przypadku Szczepana Brzozowskiego. Aresztowany jako niespełna czterdziestolatek, zmuszony był opuścić żonę i dzieci, które zostały bez ojca na całe życie. Dramatem jest też to, że rodzina nie miała miejsca, gdzie mogłaby oddać cześć swojemu przodkowi.

Oddając tak osobistą pamiątkę, wypełniamy też misję Instytutu i zamykamy pewien etap nieścisłości historycznej, co działo się ze Szczepanem Brzozowskim. Chcemy, aby jak najwięcej ofiar totalitaryzmów przestało być anonimowymi – powiedział zastępca prezesa IPN dr Mateusz Szpytma podczas spotkania.

Dyrektor Archiwum IPN Marzena Kruk zachęciła do zgłaszania się do IPN w celu odzyskania pamiątek po swoich przodkach. – To jest dla nas, pracowników Instytut Pamięci Narodowej, niezwykły moment. Zawsze, kiedy do rodziny wracają pamiątki po ich pradziadkach, dziadkach i ojcach, widzimy głębokie wzruszenie na twarzach członków tych rodzin. Jest to też niezwykły moment dla nas dlatego, ponieważ widzimy, że nasza praca zyskuje bardzo ludzki wymiar i charakter. Bo przypomnijmy, że naszym zadaniem jest przywrócić pamięć i imię każdej ofierze systemów totalitarnych – podkreśliła.

– Praca wykonana przez Instytut Pamięci Narodowej w obszarze odnajdywania pamiątek, tak jak to miało miejsce w przypadku obrączki po moim pradziadku, dowodzi jak bardzo potrzebna jest Polsce ta instytucja. Jestem wzruszony, dziękuję za tę pracę – powiedział Bartłomiej Brzozowski, prawnuk Szczepana Brzozowskiego, który odebrał obrączkę swojego przodka.

Przekazanie cennej pamiątki było rezultatem kwerendy przeprowadzonej przez Centrum Informacji o Ofiarach II Wojny Światowej i współpracy z Arolsen Archives – Międzynarodowym Centrum Prześladowań Nazistowskich, które prowadzi projekt #StolenMemory.

Kampanię #StolenMemory, mającą na celu zwrócenie „skradzionej pamięci” jak największej liczbie rodzin, Arolsen Archives rozpoczęło w 2016 r. W posiadaniu archiwum w Niemczech znajduje się prawie 3 000 rzeczy osobistych, tzw. Effekten, z obozów koncentracyjnych: zegarki kieszonkowe, zegarki na rękę, pierścionki, portfele, zdjęcia rodzinne oraz przedmioty codziennego użytku. Największa zachowana kolekcja mienia osobistego w Arolsen Archives pochodzi z obozu koncentracyjnego Neuengamme. W miarę zbliżania się aliantów, komendant obozu nakazał usunąć z terenu obozu rzeczy i odzież więźniów. Później żołnierze brytyjscy znaleźli tzw. Effekten w Lunden w Szlezwiku-Holsztynie. Zachowały się również przedmioty osobiste z obozów koncentracyjnych Bergen-Belsen i Dachau, jednak w znacznie mniejszej ilości. Należały do więźniów z ponad 30 krajów – wielu z nich z Polski. Wśród tych rzeczy znalazła się również obrączka ślubna Szczepana Brzozowskiego.

Szczepan Brzozowski, rocznik 1904, mieszkał wraz z żoną Antoniną i dwójką synów we wsi Sobki, pow. Bełchatów. W okresie II wojny światowej zaangażował się w działalność konspiracyjną, za co został 4 marca 1943 r. osadzony w obozie koncentracyjnym KL Auschwitz. Według rodzinnych relacji udało mu się uciec z obozu i wrócić w rodzinne strony. Jednak na wolności nie przebywał długo, został ponownie aresztowany przez niemiecką policję i przetransportowany do KL Neuengamme, gdzie otrzymał numer obozowy 23096. Po wojnie Szczepan Brzozowski nie powrócił do domu. Prawdopodobnie zginął w katastrofie statków Cap Arcona lub Thielbeck z 3 maja 1945 r., zatopionych na Bałtyku przez lotnictwo angielskie.

Dzięki poszukiwaniom przeprowadzonym przez Centrum Informacji o Ofiarach II Wojny Światowej oraz działaniom podjętym przez Archiwum IPN wspólnie z Arolsen Archives, po wielu latach wróciła do rodziny Brzozowskich tak cenna pamiątka. Wyniki kwerend nieraz są dużym zaskoczeniem dla rodzin poszukujących informacji o losach swoich bliskich, potwierdzając tym samym, że warto szukać i złożyć zapytanie do Centrum Informacji o Ofiarach II Wojny Światowej (ofiary.ipn.gov.pl). Mimo upływu wielu lat od zakończenia II wojny światowej, pomagamy w odkrywaniu rodzinnych historii i przywracaniu pamięci o ofiarach represji niemieckich i sowieckich.

►Więcej informacji na temat działalności Centrum Informacji o Ofiarach II Wojny Światowej