Nagroda Kustosz Pamięci Narodowej została ustanowiona w lipcu 2002 roku przez Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej prof. Leona Kieresa. Jest ona przyznawana za szczególnie aktywny udział w upamiętnianiu historii Narodu Polskiego w latach 1939–1989, a także za działalność publiczną zbieżną z ustawowymi celami Instytutu Pamięci Narodowej. Kandydatów do Nagrody mogą wysuwać instytucje, organizacje społeczne i naukowe oraz osoby fizyczne. Ma charakter honorowy, a jej laureaci otrzymują tytuł Kustosza Pamięci Narodowej.
Nagroda ma przywrócić szacunek dla narodowej przeszłości, chronić wartości, dzięki którym Polska przetrwała przez lata zniewolenia.
Szczegółowych informacji na temat nagrody udzielają:
Piotr Sieczkowski
tel.: (22) 581 85 53
e-mail.: kustosz@ipn.gov.pl
Kapituła Nagrody
Kapituła przyznaje Nagrodę corocznie. Kapitule przewodniczy Prezes Instytutu Pamięci Narodowej. Wiceprzewodniczącymi są osoby pełniące funkcje: przewodniczącego Kolegium IPN oraz dyrektora Archiwum IPN. Członkowie: dr hab. Filip Musiał – dyrektor Oddziału IPN w Krakowie; prof. Albin Głowacki – badacz polskich dziejów na Wschodzie po 17 września 1939 roku; Andrzej Kostrzewski – żołnierz AK, działacz WiN, wiceprezes Instytutu Katyńskiego; dr Tadeusz Krawczak – historyk w Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, wykładowca w Papieskim Wydziale Teologicznym. Od roku 2002 w skład kapituły wchodzą kolejni laureaci nagrody. Od roku 2009 w skład Kapituły wchodzą również osoby wskazane przez Kapitułę: Paweł Kurtyka i Magdalena Merta.
Regulamin Nagrody Kustosz Pamięci Narodowej (PDF)
Wręczenie Nagrody „Kustosz Pamięci Narodowej” 2023
Laureaci Nagrody Kustosz Pamięci Narodowej 2002–2023
- Roman Aftanazy (2014)
- Władysław Bartoszewski (2004)
- Biblioteka Polska w Paryżu (2013)
- Czesław Blicharski (2014)
- Adam Borowski (2011)
- Janusz Brochwicz-Lewiński ps. „Gryf” (2016)
- Julien Bryan (2012)
- Ks. Adolf Chojnacki (2022) – nagroda pośmiertna
- Kazimierz Cholewa (2020)
- Czesława i Eugeniusz Cydzikowie (2006)
- Stanisław Dąbrowa-Kostka (2005)
- Helena Filipionek (2008)
- Jerzy Giza (2021)
- Zygmunt Goławski (2012)
- Arkadiusz Gołębiewski (2023)
- Grupa Rekonstrukcji Historycznej „First to Fight” (2022)
- Wasyl Haniewicz (2020)
- Janusz Horoszkiewicz (2019)
- Instytut Józefa Piłsudskiego w Londynie (2009)
- Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce (2009)
- Ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski (2010)
- Stanisław Maria Jankowski (2023) nagroda pośmiertna
- Paweł Jasienica (2007)
- Prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski (2019)
- Prezydent RP prof. Lech A. Kaczyński (2017)
- Ks. prałat Wacław Karłowicz (2007)
- Komitet Katyński (2010)
- Komitet Pamięci Gusen (2020)
- Komisja Historii Kobiet w Walce o Niepodległość (2003)
- Waldemar Kowalski (2022)
- Janusz Krupski (2015)
- Tadeusz Kukiz (2013)
- Juliusz Kulesza (2015)
- Andrzej Krzysztof Kunert (2006)
- Prof. Janusz Kurtyka (2010)
- Zofia Leszczyńska (2004)
- Prof. Jan Łopuski (2010)
- Urszula Łukomska (2012)
- Adam Macedoński (2011)
- Eugenia Maresch (2009)
- Halina Martinowa (2007)
- Tomasz Merta (2013)
- O. Józef Mońko (2005)
- Muzeum Polskie w Ameryce (2021)
- Muzeum Polskie w Rapperswilu (2015)
- Muzeum Sługi Bożego ks. Jerzego Popiełuszki (2010)
- Edward Müller (2022)
- Bolesław Nieczuja-Ostrowski (2005)
- Niezależny Komitet Historyczny Badania Zbrodni Katyńskiej (2010)
- Bogusław Nizieński (2018)
- Czesław Nowak (2021)
- Obywatelski Komitet Poszukiwań Mieszkańców Suwalszczyzny Zaginionych w Lipcu 1945 r. (2007)
- Ojcowie redemptoryści posługujący w Radiu Maryja (2021)
- Barbara Otwinowska (2005)
- Ks. Władysław Palmowski (2021)
- Kazimierz Piechowski (2015)
- Marlena Piekarska-Olszówka (2018)
- Zofia Pilecka-Optułowicz i Andrzej Pilecki (2015)
- Andrzej Pityński (2020)
- Polish Falcons of America (2023)
- Polski Teatr Ludowy we Lwowie (2018)
- Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Wojskowymi we Lwowie (2019)
- Wanda Półtawska (2019)
- Zdzisław Rachtan (2013)
- Anna Rastawicka (2018)
- Zofia i Zbigniew Romaszewscy (2006)
- Ludwik Jerzy Rossowski (2009)
- Irena Sandecka (2016)
- Dieter Schenk (2012)
- Ewa Siemaszko i Władysław Siemaszko (2011)
- ks. infułat Jan Sikorski (2023)
- Janusz Smaza (2016)
- Społeczny Komitet Pamięci Górników KWK „Wujek” poległych 16 grudnia 1981 roku (2011)
- Stowarzyszenie „Archiwum Solidarności” (2005)
- Stowarzyszenie Grupa Historyczna „Zgrupowanie Radosław” (2023)
- Stowarzyszenie Huta Pieniacka (2018)
- Stowarzyszenie „Memoriał” (2012)
- Stowarzyszenie Pokolenie (2016)
- Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów (2017)
- Stowarzyszenie Upamiętniania Polaków Pomordowanych na Wołyniu (2013)
- Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce (2017)
- Marek Strok (2019)
- Tomasz Strzembosz (2002)
- Studium Polski Podziemnej (2003)
- Anatol Franciszek Sulik (2014)
- Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej (2014)
- Bohdan Jerzy Urbankowski (2022)
- Ks. Czesław Wala (2009)
- Zygmunt Walkowski (2008)
- Janusz Wasylkowski (2017)
- O. Antoni Herkulan Wróbel (2017)
- Andrzej Zagórski (2002)
- Oleg Zakirow (2014)
- Zakon oo. Paulinów (2006)
- Irena i Jadwiga Zappe (2008)
- Elżbieta Zawacka (2002)
- Janusz Kazimierz Zawodny (2003)
- Zespół Redakcyjny „Zeszytów Historycznych” (2009)
- Zespół redakcyjny edycji Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość” w dokumentach (2004)
- Wojciech Ziembiński (2020)
- Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej (2016)
- Związek Polaków na Białorusi (kierowany przez Andżelikę Borys) (2008)
- Związek Sybiraków (2011)
Z regulaminu Nagrody:
Nagroda może być przyznana instytucjom, organizacjom społecznym i osobom fizycznym za szczególnie aktywny udział na rzecz upamiętniania historii polskiego Narodu w latach 1939–1989, a także za działalność publiczną zbieżną z ustawowymi celami Instytutu Pamięci Narodowej.
Kandydatów do nagrody mogą zgłaszać instytucje, organizacje społeczne i osoby fizyczne dołączając zgodę kandydatów na zgłoszenie.