14 czerwca na Zamku Królewskim w Warszawie odbyło się uroczyste wręczenie Nagrody Kustosz Pamięci Narodowej. W roku 2011 nagrody otrzymali:
- Ewa Siemaszko i Władysław Siemaszko
- Adam Macedoński
- Adam Borowski
- Społeczny Komitet Pamięci Górników KWK „Wujek" poległych 16 grudnia 1981 roku
- Związek Sybiraków
Jako pierwsi z rąk Prezesa IPN Franciszka Gryciuka nagrodę odebrali Ewa Siemaszko i Władysław Siemaszko, którzy wiele lat swojego życia poświęcili dokumentowaniu zbrodni na Wołyniu. Ewa Siemaszko, wspominając początek działalności dokumentacyjnej, powiedziała, że wraz z ojcem zostali niejako przymuszeni przez rzeczywistość do zajęcia się tą tematyką. Kiedy problemem zbrodni na Wołyniu starali się zainteresować historyków, nie spotkali się z pozytywnym odzewem, dlatego postanowili wziąć sprawy w swoje ręce.
Adam Macedoński, współtwórca konspiracyjnego Instytutu Katyńskiego i pierwszej Rodziny Ofiar Katyńskich, odebrał nagrodę z rąk pierwszego Prezesa IPN prof. Leona Kieresa. Wzruszony mówił: „dziękuję Bogu, że mogłem dożyć czasów, w których można mówić nie tylko o zbrodniach komunistycznych, ale także rosyjskich i ukraińskich".
Adam Borowski, kolejny z laureatów, to działacz „Solidarności" od 1980 roku. Za swój największy sukces uznał jednak wydanie albumu o żołnierzach wyklętych. Odbierając nagrodę zwrócił uwagę, że jeszcze 10 lat temu niewiele mówiło się o ludziach walczących z sowietami o demokratyczną Polskę. Adamowi Borowskiemu nagrodę wręczyła dr Barbara Fedyszak-Radziejowska, ostatnia przewodnicząca Kolegium IPN.
„Byłem ranny w Wujku, dzięki Bogu przeżyłem. To, co teraz robię, jest niejako spłatą długów wobec tych kolegów, którzy ponieśli wówczas śmierć" – powiedział po odebraniu nagrody Krzysztof Pluszczyk, przewodniczący Społecznego Komitetu Pamięci Górników KWK „Wujek" poległych 16 grudnia 1981 roku. Nagrodę wręczył dr Andrzej Grajewski, pierwszy przewodniczący Kolegium IPN.
W roku 2011 wyróżniony został również Związek Sybiraków – najliczniejsza organizacja kombatancka (ok. 39 tys. członków). Jak powiedział Prezes Zarządu Tadeusz Chwiedź, celem Związku jest „upamiętnianie ofiar sowieckich zsyłek. Robimy to nie dlatego, aby rozdrapywać niezabliźnione rany, lecz by służyć przebaczeniu i pojednaniu". Nagrodę wręczył prof. Andrzej Paczkowski, pierwszy przewodniczący Rady IPN.
Obecny na uroczystości doradca Prezydenta RP prof. Tomasz Nałęcz podziękował laureatom w imieniu Bronisława Komorowskiego za odkrywanie nieznanych i przypominanie zapomnianych kart historii Polski. Podkreślił, że wyróżnieni wspomagają państwowe instytucje powołane do badania naszych dziejów i przekazywania społeczeństwu prawdy historycznej.
Zebrani na uroczystości goście wysłuchali koncertu fortepianowego w wykonaniu Pawła Wakarecego, finalisty XVI Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Pianista zadedykował koncert wszystkim dotychczasowym laureatom Kustosza Pamięci Narodowej, a szczególnie Elżbiecie Zawackiej „Zo", z którą łączyło go bliskie pokrewieństwo.
Zdjęcia: Piotr Życieński