E-Księgarnia
W piątek, 7 lutego, w pierwszą rocznicę śmierci premiera Jana Olszewskiego, dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa Adam Siwek oddał cześć wybitnemu mężowi stanu, składając wiązankę na grobie, który znajduje się na warszawskim Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Kwiaty na grobie premiera złożyli m.in. wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki, szef KPRM Michał Dworczyk, minister rolnictwa Jan Krzysztof Ardanowski, doradca prezydenta RP Andrzeja Dudy Zofia Romaszewska, a także prezes Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Kaczyński, szef Komitetu Politycznego PiS Krzysztof Sobolewski oraz Antoni Macierewicz, który pełnił funkcję ministra spraw wewnętrznych w rządzie premiera Olszewskiego, i były szef UOP Piotr Naimski.
W ubiegłym roku Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa sfinansowało nagrobek na mogile premiera, w tym roku BUWiM IPN doda do pomnika płaskorzeźbę z podobizną Jana Olszewskiego.
***
(fot. Piotr Życieński)
Jan Olszewski urodził się 20 sierpnia 1930 r. w rodzinie kolejarskiej. Mieszkał na warszawskim Bródnie. Jego dom rodzinny był związany z polską tradycją niepodległościową. Stryjeczny brat matki Stefan Okrzeja tworzył Organizację Bojową PPS. Stracony z wyroku władz carskich na stokach Cytadeli w 1905 r., stał się symbolem walki o sprawę narodową i robotniczą. Drugi stryjeczny brat matki – także Stefan – porucznik pilot Wojska Polskiego – poległ w 1939 r. podczas bitwy powietrznej o Warszawę. W okresie okupacji w domu Jana Olszewskiego znajdował się lokal konspiracyjny. Był harcerzem Szarych Szeregów. W Powstaniu Warszawskim miał pełnić funkcję łącznika, ale szybkie zakończenie walk na Pradze pozbawiło go możliwości czynnego udziału. Po wkroczeniu Sowietów do Polski przez rok uczestniczył w antykomunistycznej konspiracji. Następnie działał w młodzieżowym kole Polskiego Stronnictwa Ludowego, partii skupiającej wtedy wszystkie siły opozycyjne wobec komunistów.
W latach 1949-1953 studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Brał udział w półjawnym seminarium z kryminologii prof. Stanisława Batawii. Od 1955 r. do 1957 r. należał do zespołu „Po prostu” – tygodnika studentów i młodej inteligencji, który stał się symbolem polskiej „odwilży”. Był współautorem tekstu „Na spotkanie ludziom z AK”, domagającego się przywrócenia czci żołnierzom Armii Krajowej. Później wchodził do Zarządu Klubu Krzywego Koła, będącego przez kilka lat, do 1962 r. miejscem nieskrępowanej dyskusji intelektualnej. W 1962 r. rozpoczął praktykę adwokacką. Bronił w najgłośniejszych procesach politycznych lat 60., 70. i 80. Karany dyscyplinarnie, pozbawiony okresowo możliwości wykonywania zawodu. W latach 70. był inicjatorem, współautorem i sygnatariuszem publicznych wystąpień przeciwko władzom komunistycznym, w tym najbardziej znanego Listu 59, przeciwko planowanym zmianom w Konstytucji PRL. W 1976 r. współtworzył w pełni zakonspirowane Polskie Porozumienie Niepodległościowe, działające na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości. Napisał jedną z najważniejszych publikacji drugiego obiegu wydawniczego – poradnik „Obywatel a Służba Bezpieczeństwa”. W 1976 r. należał do współtwórców Komitetu Obrony Robotników (później Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”), uczestniczył w redagowaniu dokumentu założycielskiego „Apelu do społeczeństwa i władz PRL”. Był współautorem statutu dla wolnych związków zawodowych, które przybrały po Sierpniu ’80 postać „Solidarności”. Na posiedzeniu przedstawicieli załóg robotniczych 17 września 1980 r. przekonał zebranych do przyjęcia formuły jednego ogólnopolskiego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego NSZZ „Solidarność”. Współprowadził postępowanie rejestracyjne „Solidarności” i „Solidarności” Rolników Indywidualnych. Był doradcą Krajowej Komisji Porozumiewawczej/Komisji Krajowej „Solidarności” NSZZ „Solidarność” i Regionu Mazowsze.
Po ogłoszeniu stanu wojennego pełnił funkcję doradcy w Sekretariacie Episkopatu Polski. Występował jako oskarżyciel posiłkowy w procesie morderców ks. Jerzego Popiełuszki. W 1988 r. współtworzył Komitet Obywatelski przy Przewodniczącym NSZZ „Solidarność” Lechu Wałęsie. Opowiadał się przeciwko dążeniu do porozumienia z komunistami. Odmówił objęcia z ramienia tzw. strony społecznej stanowiska przewodniczącego „podstolika” do spraw reformy prawa i sądów przy „okrągłym stole”.