Nawigacja

Aktualności

Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN

Prezes IPN Jarosław Szarek wziął udział w dyskusji dotyczącej losów polskich uchodźców w obozach w Indiach podczas II wojny światowej. Spotkanie odbyło się 27 listopada 2019 r., w Centrum Edukacyjnym IPN Przystanek Historia przy ul. Marszałkowskiej 21/25 w Warszawie.

  • Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. S.Kasper (IPN) Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. S.Kasper (IPN)
  • Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. P. Życieński (IPN) Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. P. Życieński (IPN)
  • Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. P. Życieński (IPN) Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. P. Życieński (IPN)
  • Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. P. Życieński (IPN) Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. P. Życieński (IPN)
  • Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. P. Życieński (IPN) Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. P. Życieński (IPN)
  • Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. P. Życieński (IPN) Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. P. Życieński (IPN)
  • Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. S.Kasper (IPN) Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. S.Kasper (IPN)
  • Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. P. Życieński (IPN) Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. P. Życieński (IPN)
  • Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. S.Kasper (IPN) Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. S.Kasper (IPN)
  • Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. P. Życieński (IPN) Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. P. Życieński (IPN)
  • Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. P. Życieński (IPN) Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. P. Życieński (IPN)
  • Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. P. Życieński (IPN) Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. P. Życieński (IPN)
  • Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. S.Kasper (IPN) Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. S.Kasper (IPN)
  • Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. S.Kasper (IPN) Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. S.Kasper (IPN)
  • Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. S.Kasper (IPN) Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. S.Kasper (IPN)
  • Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. S.Kasper (IPN) Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. S.Kasper (IPN)
  • Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. S.Kasper (IPN) Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. S.Kasper (IPN)
  • Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. S.Kasper (IPN) Losy Polaków w Indiach 1942–1948 – spotkanie wokół dokumentów przekazanych do IPN. Fot. S.Kasper (IPN)

Uczestników przywitała Marzena Kruk, dyrektor Archiwum IPN. W swoim wystąpieniu prezes IPN dr Jarosław Szarek podkreślił zasługi Indii w pomocy udzielonej Polakom ewakuowanym z Kazachstanu do Indii. Gośćmi honorowymi byli świadkowie historii z Koła Polaków w Indiach – Wanda Kuraś, Danuta Pniewska, Kazimiera Skorupińska i Andrzej Chendyński, którzy opowiedzieli  o swoich losach podczas sowieckiej deportacji do Kazachstanu oraz ewakuacji i życiu w osiedlu w Valivade w Indiach, a także o losach społeczności „Indian z Valivade” po zakończeniu II wojny światowej. W spotkaniu uczestniczył Tsewang Namgyal Ambasador Indii w Polsce, który poruszył m.in. kwestię znaczącej roli pomocy udzielonej Polakom w czasie II wojny światowej dla kształtowania się późniejszych kontaktów polsko-indyjskich. Rys historyczny dotyczący współpracy polsko-indyjskiej przy ratowaniu polskiej ludności cywilnej przybywającej z terenu Związku Radzieckiego wraz z armią generała Andersa do Indii, przedstawił dr hab. Janusz Wróbel, moderator dyskusji. Podczas spotkania zaprezentowane zostały oryginały najciekawszych dokumentów przekazanych przez Koło do zasobu Instytutu, m.in. fotografie dokumentujące życie w obozie polskich uchodźców w Valivade, czasopisma, bogato ilustrowane kroniki harcerskie i korespondencja.   

Na mocy porozumienia podpisanego 21 marca 2019 r. pomiędzy przedstawicielami Koła Polaków z Indii 1942–1948 – Wandą Kuraś i Danutą Pniewska a Instytutem Pamięci Narodowej do Archiwum IPN trafiły unikatowe dokumenty dotyczące około 6 tysięcy uchodźców polskich ewakuowanych po 1941 r. z ZSRR, którzy w oczekiwaniu na powrót do Polski spędzili kilka lat w osiedlach indyjskich. Największa grupa, licząca około 4,5 tys. Polaków, głównie dzieci i młodzież, zamieszkała w osiedlu Valivade koło miasta Kolhapur.

W Valivade bardzo duży nacisk kładziono n edukację. W osiedlu znajdowały się kościół, szpital, gimnazja, licea, szkoła Instruktorek Gospodarstwa Wiejskiego, cztery szkoły powszechne, trzy przedszkola, biblioteka, pracownia artystyczna, teatr amatorski, świetlica, sklepy, warsztat. Delegatura Opieki wydawała w Bombaju dwutygodnik „Polak w Indiach” wraz z dodatkiem dla dzieci „Słoniątko Indyjskie”. Bardzo dobrze zorganizowane życie społeczne i kulturalno-oświatowe  wytworzyło wśród mieszkańców więzi, które przetrwały do dziś.

Przekazane do Archiwum IPN dokumenty można podzielić na dwie grupy. Pierwsza to dokumentacja związana z działalnością Koła. Składają się na nią biuletyn Koła, dokumentacja fotograficzna ze zjazdów Koła, materiały redakcyjne do książki „Polacy w Indiach 1942–1948” oraz relacje.

Druga grupa to materiały wytworzone w latach 1942–1948 w Indiach, ale także w Rosji, Iranie, Afryce i Izraelu. Na zbiór składają się głównie fotografie, dokumentacja aktowa, wydawnictwa, ręcznie ilustrowane kroniki harcerskie. Najcenniejszym nabytkiem w tej grupie materiałów jest oryginalna lista uchodźców polskich przewiezionych do Indii, na której znajduje się około 5 tysięcy nazwisk.

Na fotografiach możemy odnaleźć miejsca takie jak: Kolhapur, Valivade, Jamnagar, Balachadi, Bombaj, Bandra, Panchala, Chandoli, Karachi, w których żyli i przebywali Polacy w Indiach. Największa podgrupa to fotografie ukazujące życie w obozie Valivade – wygląd osiedla, uroczystości religijne, edukację, harcerstwo, sport, teatr, kontakty z okolicznymi mieszkańcami oraz codzienne zajęcia.

W pozyskanej dokumentacji znajdują się także fotografie i dokumenty związane z ks. prałatem Zdzisławem Peszkowskim, m.in. fotografie z okresu świeckiego, kiedy druh Peszkowski organizował polskie harcerstwo w Indiach, zdjęcia ze święceń kapłańskich oraz fotografie ze spotkań z kard. Stefanem Wyszyńskim i papieżem Janem Pawłem II.  

do góry