Nawigacja

Aktualności

„Wydobyci z niepamięci". Pogrzeb 22 żołnierzy – ofiar zbrodni komunistycznych

Minęło siedem dziesięcioleci i dziś spełniamy nasz obowiązek: chrześcijański, żołnierski pogrzeb – powiedział podczas uroczystości pogrzebowej ofiar zbrodni komunistycznych dr Jarosław Szarek, prezes IPN. W niedzielę, 22 września Polska pożegnała 22 polskich żołnierzy zamordowanych przez komunistyczny aparat represji w więzieniu mokotowskim, których ciała zostały odnalezione przez Instytut Pamięci Narodowej na „Łączce”.

  • Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Katedra Polowa WP w Warszawie, 22 września 2019. Fot. Sławek Kasper (IPN) Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Katedra Polowa WP w Warszawie, 22 września 2019. Fot. Sławek Kasper (IPN)
  • Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Katedra Polowa WP w Warszawie, 22 września 2019. Fot. Marta Smolańska (BPiI IPN) Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Katedra Polowa WP w Warszawie, 22 września 2019. Fot. Marta Smolańska (BPiI IPN)
  • Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Katedra Polowa WP w Warszawie, 22 września 2019. Fot. Marta Smolańska (BPiI IPN) Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Katedra Polowa WP w Warszawie, 22 września 2019. Fot. Marta Smolańska (BPiI IPN)
  • Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Katedra Polowa WP w Warszawie, 22 września 2019. Fot. Sławek Kasper (IPN) Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Katedra Polowa WP w Warszawie, 22 września 2019. Fot. Sławek Kasper (IPN)
  • Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Katedra Polowa WP w Warszawie, 22 września 2019. Fot. Marta Smolańska (BPiI IPN) Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Katedra Polowa WP w Warszawie, 22 września 2019. Fot. Marta Smolańska (BPiI IPN)
  • Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Katedra Polowa WP w Warszawie, 22 września 2019. Fot. Marta Smolańska (BPiI IPN) Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Katedra Polowa WP w Warszawie, 22 września 2019. Fot. Marta Smolańska (BPiI IPN)
  • Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Katedra Polowa WP w Warszawie, 22 września 2019. Fot. Marta Smolańska (BPiI IPN) Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Katedra Polowa WP w Warszawie, 22 września 2019. Fot. Marta Smolańska (BPiI IPN)
  • Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Katedra Polowa WP w Warszawie, 22 września 2019. Fot. Sławek Kasper (IPN) Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Katedra Polowa WP w Warszawie, 22 września 2019. Fot. Sławek Kasper (IPN)
  • Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Powązki Wojskowe, 22 września 2019. Fot. Sławek Kasper (IPN) Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Powązki Wojskowe, 22 września 2019. Fot. Sławek Kasper (IPN)
  • Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Powązki Wojskowe, 22 września 2019. Fot. Sławek Kasper (IPN) Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Powązki Wojskowe, 22 września 2019. Fot. Sławek Kasper (IPN)
  • Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Powązki Wojskowe, 22 września 2019. Fot. Sławek Kasper (IPN) Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Powązki Wojskowe, 22 września 2019. Fot. Sławek Kasper (IPN)
  • Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Powązki Wojskowe, 22 września 2019. Fot. Sławek Kasper (IPN) Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Powązki Wojskowe, 22 września 2019. Fot. Sławek Kasper (IPN)
  • Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Powązki Wojskowe, 22 września 2019. Fot. Sławek Kasper (IPN) Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Powązki Wojskowe, 22 września 2019. Fot. Sławek Kasper (IPN)
  • Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Powązki Wojskowe, 22 września 2019. Fot. Sławek Kasper (IPN) Uroczystości pogrzebowe ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na „Łączce” – Powązki Wojskowe, 22 września 2019. Fot. Sławek Kasper (IPN)

Trumny ze szczątkami bohaterów zostały przewiezione z Cmentarza Północnego ulicami Warszawy w kondukcie żałobnym eskortowanym przez policję, a następnie wniesione przed ołtarz w Katedrze Polowej WP. Mszy św. sprawowanej w intencji żegnanych żołnierzy przewodniczył bp gen. Józef Guzdek, biskup polowy WP.

Pożegnani zostali żołnierze Wojska Polskiego, Armii Krajowej, Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, Narodowych Sił Zbrojnych, Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, organizacji Krajowy Ośrodek – „Kraj”, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Narodowej Organizacji Wojskowej, Konspiracyjnego Wojska Polskiego:

  • płk Bronisław Chajęcki „Boryna” (1902-1953),
  • Ignacy Długołęcki „Jerzy” (1928-1949),
  • ppłk Stefan Długołęcki (1906-1948),
  • Czesław Duma „Nieznany” (1925-1949),
  • ppor. Czesław Gałązka „Mróz”, „Bystry” (1924-1949),
  • ppor. Stefan Górski „Brzeg”, „Zdrój” (1922-1948),
  • por. Roman Groński „Żbik”, „Andrzej Szumski” (1926-1949),
  • por. Zygmunt Jezierski „Jastrząb”, „Orzeł” (1925-1949),
  • ppor. Jan Kaim „Filip”, „Wiktor” (1912-1949),
  • ppor. Czesław Kania „Nałęcz”, „Witold”, „Wyrwa” (1909-1949),
  • Jan Kmiołek „Wir”, „Fala”, „Mazurek” (1919-1952),
  • Stanisław Konczyński „Kunda”, „Stary” (1914-1950),
  • Tadeusz Kowalczuk (1929-1953),
  • por. Tadeusz Leśnikowski „Desant” (1916-1950),
  • ppłk Stanisław Michowski (1900-1952),
  • por. Stanisław Mierzwiński „Michał” (1922-1949),
  • por. Lucjan Minkiewicz „Wiktor” (1918-1951),
  • kpt. Adam Mirecki „Adaś” (1909-1952),
  • kpt. Lech Karol Neyman „Butrym”, „Domarat” (1908-1948),
  • por. Jan Przybyłowski „Onufry” (1917-1951),
  • Lech Rajchel „Wariat” (1929-1954),
  • Stefan Skrzyszowski „Janusz Patera” (1911-1953).

Wszyscy zostali zamordowani w wyniku działań komunistycznego aparatu terroru na terenie więzienia mokotowskiego przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. Najmłodszy, Ignacy Długołęcki ps. Jerzy, miał 21 lat, a wiek większości z nich nie przekraczał 40 lat (9 z nich nie ukończyło 30 roku życia). Ich ciała na ponad 60 lat ukryto na terenie dzisiejszej kwatery „Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach. W latach 2012-17 odnalazł je i zidentyfikował zespół Instytutu Pamięci Narodowej w ramach prac poszukiwawczo-identyfikacyjnych prowadzonych pod kierunkiem prof. Krzysztofa Szwagrzyka.

– W powojennej Polsce terror i śmierć zbierały wciąż żniwo. Tuż za frontem podążającym na zachód polskich ziem postępowały oddziały NKWD. Wraz z nimi współpracowali zdrajcy polskiego narodu. W tamtym czasie zapełniały się więzienia twórcami polskiego państwa podziemnego, żołnierzami AK, NSZ i innych organizacji niepodległościowych oraz żołnierzami Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, którzy odważyli się powrócić w swoje rodzinne strony. Więzienie, tortury, zsyłka w głąb sowieckiej Rosji i śmierć groziły wszystkim polskim patriotom, którzy nie godzili się z narzuconym bezbożnym i nieludzkim sowieckim systemem władzy. Jednym z takich ponurych miejsc, a było ich wiele na terenie Rzeczpospolitej, było więzienie przy ul. Rakowieckiej w Warszawie, a miejscem potajemnych pochówków – Łączka na warszawskich Powązkach. Oprawcy zadawali Niezłomnym podwójną śmierć: pozbawiając ich życia grzebali ich ciała w dołach śmierci pod osłoną nocy, aby w ten sposób skazać ich na wieczne zapomnienie i wymazać z narodowej pamięci – powiedział w homilii pogrzebowej bp gen. Józef Guzdek, biskup polowy Wojska Polskiego.

W swoich słowach biskup podkreślił niezłomną postawę żegnanych żołnierzy i wszystkich, którzy w powojennej Polsce nie zgodzili się na nową rzeczywistość.

– Polacy po zakończeniu II wojny światowej też chcieli wieść życie spokojne. Pragnęli służyć Bogu i Ojczyźnie. Jednak posłuszeństwo i uległość komunistycznej władzy dla wielu naszych rodaków było niezgodne z duchem prawdy i chrześcijańskim sumieniem. Polska nie była krajem wolnym i niepodległym, o jakim marzyli i za jaki przelewali krew. Dlatego wielu z nich chwyciło za broń. Zachowali się godnie odrzucając zdradę Boga i Ojczyzny, a tym samym świadomie wybierając śmierć – zauważył bp Józef Guzdek.

– Żołnierze Niezłomni! Ponad pół wieku czekaliście na chrześcijański pogrzeb. Wasi krewni i przyjaciele ocierają łzy. Cieszą się wszyscy ludzie, dla których prawda jest fundamentem pomyślności i rozwoju naszej Ojczyzny. Wszyscy trwamy w zadumie i modlitwie, dziękując Bogu za Wasze życie, za niezłomną i wierną służbę Polsce. Po wielu latach zapomnienia wasze czyny zostały wreszcie dostrzeżone, właściwie ocenione i docenione. Będziemy o Was pamiętać. Spoczywajcie w pokoju! – zakończył homilię biskup polowy.

Do uczestników uroczystości pogrzebowej list skierował Prezydent RP Andrzej Duda. Odczytał go na zakończenie Mszy św. min. Andrzej Dera, sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP: – Jestem z Państwem modlitwą i serdeczną pamięcią. Razem z Państwem pochylam głowę przed szeregiem prostych trumien okrytych biało-czerwoną flagą. Oddaję cześć żołnierzom Wojska Polskiego, którym odebrano niegdyś wszystko: wolność, życie, a potem dobre imię, tożsamość i prawo do godnego pochówku, a którzy dzisiaj dołączają w chwale do swoich towarzyszy broni, do panteonu narodowych bohaterów. Po dziesiątkach lat spoczną nareszcie w pokoju – napisał Prezydent RP. – Będziemy pamiętać o tym, że konsekwentnie odrzucali fatalistyczną wizję historii, kłamliwe ideologie nazistowskich i komunistycznych najeźdźców oraz wszelkie kompromisy z barbarzyńskimi, pozbawionymi honoru wrogami Ojczyzny – dodał Andrzej Duda.

Ze słowami podziękowania zwrócił się, w słowach listu do tych, którzy są zaangażowani w poszukiwania i identyfikację polskich bohaterów:

– Pragnę gorąco podziękować tym, którzy w tej nieustannej walce o prawdę wyróżniają się szczególnymi osiągnięciami, zaangażowaniem i determinacją. Dziękuję władzom i pracownikom Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, a przede wszystkim panu wiceprezesowi prof. Krzysztofowi Szwagrzykowi i członkom jego zespołu, pracownikom Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN oraz ich współpracownikom i wolontariuszom. Składam wyrazy uznania wszystkim uczonym, miłośnikom historii, społecznikom, działaczom organizacji patriotycznych oraz członkom organizacji lokalnych, którzy starają się wspierać prowadzone przez IPN poszukiwania miejsc pochówku uczestników powstania antykomunistycznego oraz ofiar stalinowskiego terroru. Jako państwo i naród nie spoczniemy, dopóki nie będziemy mogli powiedzieć z czystym sumieniem, że uczyniliśmy wszystko, co w ludzkiej mocy, aby ostatnie szczątki Żołnierza Niezłomnego zostały wydobyte z bezimiennej, zapomnianej mogiły, a potem pochowane godnie z pełnym wojskowym ceremoniałem. Aby każdy żołnierz Rzeczpospolitej, obrońca naszego życia i wolności, otrzymał uroczyste podziękowanie za swoją najwyższą ofiarę. Cześć i chwała Bohaterom wolnej Polski! Wieczna pamięć Niezłomnym! – zakończył swój list Prezydent RP Andrzej Duda.

 

 

Drugą część uroczystości pogrzebowych, odbywającą się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach,  otworzył Hymn Państwowy i modlitwa liturgiczna. Następnie zostały odczytane listy od Premiera RP Mateusza Morawieckiego i Mariusza Błaszczaka, ministra obrony narodowej.

– Istnienie Łączki – miejsca, w którym jesteśmy zebrani – miało nigdy nie wyjść na jaw. Trafiali tu nasi rodacy skazywani na śmierć w sfingowanych procesach, pod fałszywymi zarzutami. Ich rodziny i bliscy przez lata nie znali prawdy o Ich losach. Jestem dumny z tego, że dzisiaj możemy pochylić czoła w geście szacunku i oddać należne im honory – zauważył premier Mateusz Morawiecki.

– Chciałbym podziękować wszystkim zaangażowanym w odkrywanie tragicznej prawdy powązkowskiej „Łączki”. Jestem pewien, że wspólnym wysiłkiem ustalimy losy i odnajdziemy mogiły wszystkich żołnierzy, wszystkich patriotów, którzy walcząc o wolną i demokratyczną Polskę wpadli w tryby zbrodniczej komunistycznej machiny – napisał w liście min. Mariusz Błaszczak.

Przed uroczystym złożeniem trumien do Panteonu i aktem przekazania flagi RP rodzinom pomordowanych, głos zabrał prezes IPN-KŚZpNP dr Jarosław Szarek.

– Stoimy na miejscu świętym! Powązkowska kwatera „Ł” – Łączka, jedna z relikwii naszych dążeń ku niepodległej Polsce. Tu chciano zasypać i zadeptać niepodległą Polskę. Nawet nie pogrzebać – bo nie do grobu ich składano, nie urządzano pogrzebów, ale do jam pod płotem, na śmietniku. Taki miał być koniec niepodległej Polski. Minęło siedem dziesięcioleci i dziś spełniamy nasz obowiązek: chrześcijański, żołnierski pogrzeb. Spełniamy nasz obowiązek wobec tego pokolenia, które nadpłaciło. Jaką trzeba było mieć siłę w sobie, żeby po pięciu latach walki w czasach okupacji, na frontach w kraju i poza granicami, gdy przyszła nowa niewola stanąć znów do zmagań o Wolną i Niepodległą. Nie wystarczyło ich zabić. Próbowano ich wykląć. Skazano na represje najbliższych, żeby zapomniały o bliskich i niepodległej Polsce, którą tamto pokolenie symbolizowało. Ale nie da się zabić pamięci o pragnieniu wolności. To miejsce tego dowodzi – zauważył prezes Jarosław Szarek.

– Czy wszyscy w Polsce chcą pamiętać, oddawać cześć (…)? Czy dzisiaj nie jest tak, że zachowanie „jak nie trzeba” jest drogą do popularności i manifestem wolności? Czy Żołnierze Niezłomni nie są dzisiaj poddawani takim działaniom? Nie przyszliśmy dzisiaj tu Aleją Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, Aleją Brygad Wileńskich, Aleją Narodowej Organizacji Wojskowej czy Narodowych Sił Zbrojnych. Nie spotkamy się w Warszawie, 30 lat po upadku komunizmu, pod pomnikiem Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, pod pomnikiem antykomunistycznego podziemia. Wiele jest jeszcze pracy. Trzeba pamiętać. I to miejsce w przyszłości też musi mieć inny wygląd. Oni zostali wychowani(…) na tym najpiękniejszym cmentarzu – Obrońców Lwowa. To miejsce musi mieć też taki charakter, bo wyraża to samo: „Umarli, abyśmy wolni żyli”. Tą drogą pamięci pójdziemy! Jesteśmy im to dłużni. Chwała Bohaterom! – dodał prezes IPN.

Do zebranych słowo skierował prof. Krzysztof Szwagrzyk, wiceprezes IPN, dyrektor Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN, pod którego kierunkiem prowadzone były poszukiwania i ekshumacje na „Łączce”.

– 22 żołnierskie trumny spowite biało-czerwonymi flagami. 22 piękne i tragiczne zarazem losy przerwane świstem kuli w mokotowskim więzieniu. Dwudziestu dwóch polskich bohaterów wydobytych z niepamięci, stąd – z dołów śmierci na „Łączce”. A przy nich rodziny, najbliżsi: siostry, bracia i krewni. Ci, którym przed laty władze komunistyczne zamordowały ich najbliższych i ukradły ich szczątki po to, aby je ukryć tak, aby nikt nigdy do nich nie dotarł. 70 lat temu na powązkowskiej „Łączce” nie rosły polne kwiaty. Miażdżyły je koła ciężarówki, która przyjeżdżała tu prawie co dzień z mokotowskiego więzienia z zakrwawionymi ciałami polskich bohaterów – ofiar komunizmu. Później na „Łączkę” nawieziono bardzo dużo ziemi, po to, żeby ją całkowicie ukryć. Jeszcze później, w latach 1982 – 84, pod osłoną stanu wojennego zamurowano ją, tworząc tutaj (…) kwaterę zasłużonych dla władzy ludowej. Aż trudno uwierzyć, że dzień ich pogrzebu nadszedł dopiero 30 lat od upadku komunizmu w Polsce. Że nie było go wcześniej. Na ten dzień rodziny czekały całe swoje życie. To dziś państwo polskie oddaje honory bohaterom. To dziś odbywa się z honorami wojskowymi państwowy pogrzeb naszych bohaterów – jak na żołnierzy przystało. Najjaśniejsza Rzeczpospolita chowa dziś swoich synów – rozpoczął swoje wystąpienie prof. Krzysztof Szwagrzyk.

W dalszej części wystąpienia wiceprezes IPN nawiązał do kwestii Narodowego Panteonu Żołnierzy Wyklętych, który ma stanąć na „Łączce”.

– To właściwa chwila, żeby zadać pytanie o przyszłość „Łączki”. O przyszły obraz tego świętego miejsca, w którym przystoi nam jedynie klęczeć albo stać na baczność. Na to pytanie odpowiem słowami Stanisława Wyspiańskiego: „Panteon ich widzę ogromny. Panteon ze spiżu. Panteon Żołnierzy Wyklętych i Ofiar Komunizmu”. Panteon z osobną bramą. Tak, aby ci, którzy mieli być gdzieś pod cmentarnym murem, byli pierwsi. W tym panteonie szczątki naszych bohaterów spoczną pod ziemią, tak abyśmy to my musieli zejść do nich, aby się pokłonić. W 2012 roku przybyliśmy na „Łączkę”, aby stoczyć walkę i odnaleźć szczątki naszych bohaterów. Dziś rozpoczynamy bój o Panteon Narodowy. I wierzę, że tak jak 7 lat temu, słuszność jest po naszej stronie i zwyciężymy – dodał prof. Szwagrzyk.

Uroczystość zakończyło złożenie wieńców pod Panteonem – Muzeum Żołnierzy Wyklętych – Niezłomnych oraz wręczenie rodzinom przygotowanych przez Instytut Pamięci Narodowej okolicznościowych ryngrafów z wizerunkiem Matki Boskiej Kodeńskiej.

 

 

Uroczystości pogrzebowe 22 ofiar zbrodni komunistycznych odbywały się w asyście honorowej kompanii reprezentacyjnej Wojska Polskiego. Służbę pełnili także żołnierze 43 batalionu lekkiej piechoty w Braniewie, wchodzącego w skład 4 Warmińsko-Mazurskiej Brygady Obrony Terytorialnej, wolontariusze z „Łączki” oraz rekonstruktorzy ze Stowarzyszenia Grupa Historyczna „Zgrupowanie Radosław”.

 

Zapis uroczystości na kanale IPNtv

 

do góry