Józef Mackiewicz był człowiekiem, który nie potrafił zamknąć oczu na prawdę. Uważał, iż „całą zna ją tylko Bóg, ale autor odpowiedzialny jest w opisie nie tylko za to, co widzi, ale i za to, co widząc, świadomie przemilczy”. Nie zniekształcał więc faktów i wydarzeń, ale opisywał wszystko tak, jak to dostrzegał i odczuwał. Za pomocą słowa pisanego wypowiedział prywatną wojnę komunizmowi, który uważał za zło ponadnarodowe oparte na publicznym kłamstwie, na negowaniu wolności jednostki, prawa i podstawowych wartości cywilizacji. Jego niezależny tryb myślenia i bezkompromisowa postawa sprawiały, że był on często nierozumiany i krytykowany.
Mimo upływu blisko 40 lat od śmierci pisarza, jego twórczość wciąż pozostaje mało znana i nieobecna w kanonie lektur szkolnych. Czy jego spostrzeżenia odzyskają właściwe miejsce oraz wartość kulturalną i historyczną w przestrzeni publicznej? Być może debata organizowana przez Biuro Edukacji Narodowej Instytutu Pamięci Narodowej przyczyniła się do poprawy tego stanu rzeczy. Mamy nadzieję, że dzięki możliwości zadawania pytań gościom dyskusji, wydarzenie to stało się miejscem wymiany myśli, a także zachętą do wyciągnięcia wniosków z twórczości tego wybitnego polskiego prozaika XX wieku – na dziś.
Spotkaniu towarzyszył pokaz filmu „Czarny sufit” w reżyserii Arkadiusza Biedrzyckiego. Jego akcja toczy się w Monachium w 1968 roku – w mieszkaniu Józefa Mackiewicza i jego żony Barbary Toporskiej. Jest zapisem rozmowy z jego wieloletnim znajomym korespondencyjnym Jerzym Giedroyciem, na temat ówczesnej sytuacji międzynarodowej oraz istoty systemu komunistycznego. Mogła się ona zdarzyć, ale nie musiała. W rolach głównych znaleźli się najbardziej utalentowani polscy aktorzy – Marek Kalita, Agnieszka Wosińska oraz Krzysztof Stroiński.
Dyskusję można oglądać od 31 stycznia 2023 r., godz. 20.00 na kanale IPNtv:
Zobacz zwiastun filmu „Czarny sufit”