W dniach 17- 18 czerwca 2020 roku w Mrągowie odbyła się ogólnopolska konferencja naukowa „Komunistyczny aparat władzy wobec kościoła rzymskokatolickiego na tzw. ziemiach odzyskanych”. Spotkanie zorganizowała delegatura IPN w Olsztynie.
Celem konferencji było nakreślenie sytuacji kleru rzymskokatolickiego w okresie prześladowania duchowieństwa przez komunistów. Zgromadzili się czołowi badacze problematyki tematu, którzy w niezwykle wyczerpujący sposób przedstawili zagadnienia sytuacji duchowieństwa w okresie komunizmu.
Na wstępie obecnych referentów przywitał dyrektor oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku – dr hab. Piotr Kardela, podziękował za chęć udziału pomimo panujących trudnych warunków pandemicznych, zaapelował o zachowanie wszystkich, możliwych środków ostrożności. Przypomniał o problemach jakie wynikały z otwartego prezentowania przez Kościół poglądów niezgodnych z założeniami politycznymi władz PRL.
Sesje prowadzili : naczelnik delegatury IPN w Olsztynie dr Paweł Warot oraz Krzysztof Kierski uczestnik centralnego projektu badawczego IPN "Władze komunistyczne wobec Kościołów i związków wyznaniowych w Polsce 1944–1989"
Zapowiedziane zostało wydanie materiałów pokonferencyjnych.
Program konferencji :
10:30 – powitanie gości/rozpoczęcie konferencji
10:40–11:00 – dr hab. Rafał Łatka (IPN Warszawa), Prymas Stefan Wyszyński wobec Ziem Zachodnich i Północnych
11:00–11:20 – dr hab. Krzysztof Sychowicz (IPN Białystok), Współpraca czy rywalizacja? Relacje Kościoła rzymskokatolickiego z władzami komunistycznymi w powiatach Ełk, Gołdap, Olecko w latach 1956–1966
11:40–12:00 – dr Anna Maria Adamus (IPN Warszawa), Obraz Kościoła katolickiego w Polsce w świetle listów pisanych do władz centralnych w latach 1944–1989
12:20–12:40 – Krzysztof Kierski (IPN Olsztyn), Aparat bezpieczeństwa wobec zakonów żeńskich na Warmii i Mazurach (1945–1989)
12:40–13:00 – Dyskusja i przerwa kawowa
13:00–13:20 – dr hab. Piotr Kardela (IPN Białystok), Walka SB z nauczaniem religii w powiecie nowomiejskim w latach 1961–1963
13:20–13:40 – dr Paweł Piotr Warot (IPN Olsztyn), „… ale chrzest jest ważny”. Działalność agenturalna ks. Tadeusza Świrtunia TW ps. "Reformator"
13:40–14:00 – dr Adam Czarnecki (Akademia Pomorska w Słupsku), Postawy duchownych Kościoła rzymskokatolickiego wobec polityki kolektywizacji na terenie województwa koszalińskiego – casus powiatu bytowskiego
14:00–14:20 – dr Tomasz Pączek (Akademia Pomorska w Słupsku), Z Kresów na „Ziemie Odzyskane”. Historia ks. infułata Wiktora Paneckiego
14:20–16:00 – Dyskusja i przerwa obiadowa
16:00–16:20 – Renata Gieszczyńska (IPN Olsztyn), Sanktuaria maryjne na Warmii i Mazurach w latach 1945–1989
16:20–16:40 – Jolanta Paplińska, Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego wobec Kościoła w województwie olsztyńskim
16:40–17:00 – Michał Ostapiuk (IPN Olsztyn), Kościół katolicki na Warmii i Mazurach wobec wydarzeń 1956 r. w ocenie aparatu bezpieczeństwa