Gdy idzie o mechanizmy rozkładu demokracji parlamentarnej, istotne były dwie kwestie. Pierwszą było to, że konsekwencje zmiany systemu władzy odczuła nie tylko prawica, ale wszystkie środowiska polityczne, łącznie z tymi, które poparły zamach. Kwestia druga, to jednak brak pogłębionej refleksji nad tym, co się stało.
Ramię w ramię z Andersem. Podpułkownik Leslie Reginald Hulls
Za początek współpracy ppłk. Hullsa z gen. Andersem należy uznać koniec 1941 r., kiedy to rząd Wielkiej Brytanii zwrócił się do władz sowieckich o wyrażenie zgody na powołanie podpułkownika na oficera łącznikowego między władzami brytyjskimi a Armią Polską w ZSRS. Generał Anders stwierdził później, że Hulls był „bardzo oddany sprawie polskiej i przy tym znał dobrze zagadnienie rosyjskie”.
Choćby przyszło postradać życie...
13 maja 1901 r. w Ołońcu (północno-zachodnia Rosja) urodził się Witold Pilecki, rotmistrz WP, żołnierz AK, organizator ruchu oporu w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Auschwitz, uczestnik powstania warszawskiego.
Pogrzeb Józefa Piłsudskiego
13 maja 1935 r. zaczęły się uroczystości pogrzebowe zmarłego dzień wcześniej Józefa Piłsudskiego, mające charakter wielkiej manifestacji patriotycznej. Trwały one w sumie sześć dni, według szacunków wzięło w nich udział nawet 250 tysięcy osób. Ciało zmarłego spoczęło w Krakowie, w katedrze na Wawelu. Osobną uroczystością było pochowanie serca Marszałka – zgodnie z jego ostatnią wolą – w Wilnie.
Władysław Anders – bojowy szlak zdobywcy Monte Cassino
Władysław Anders przebył długą drogę od dowódcy brygady do Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Do historii przeszedł przede wszystkim jako zdobywca Monte Cassino.
Umarł „Dziadek” siwy a żelazny…
Późnym wieczorem 12 maja 1935 r. „ojciec […] zjawił się w domu i – do końca życia nie zapomnę tego momentu – rzekł stłumionym głosem: «Marszałek umarł». Rodzina moja śmierć tę odczuła jak śmierć najbliższej osoby – ojca czy dziadka. Płakaliśmy wszyscy, tak jak po kimś najbliższym” – wspominał Zbigniew Wójcik, wówczas dwunastoletni chłopiec, w przyszłości wybitny historyk dziejów nowożytnych.
Wojsko Polskie na Środkowym Wschodzie (1941–1942) – zarys działań
Po kampanii polskiej 1939 r. wielu obywateli II Rzeczypospolitej znalazło się w różnych częściach Europy oraz świata. Dotarli oni również na Bliski Wschód, który w czasie II wojny światowej przez Brytyjczyków określany był Środkowym Wschodem.
Pozostał Krzyż w lesie. Rodzina Olesiejuków (Kolonia Chominna k. Białej Podlaskiej)
Jedną z rodzin w gminie Rossosz, która pospieszyła z pomocą żydowskim uciekinierom była rodzina Olesiejuków z Kolonii Chominna. Ich dom stał na skraju lasu. To ułatwiało w miarę bezpieczne przychodzenie Żydów po pomoc żywnościową i materiałową. Olesiejukowie zaczęli pomagać ukrywającym się Żydom prawdopodobnie już od jesieni 1942 roku. Ich historię prezentuje Janusz Kłapeć.
Powstanie Naczelnego Komitetu Uczczenia Pamięci Marszałka Józefa Piłsudskiego
Śmierć Józefa Piłsudskiego 12 maja 1935 r. zamknęła pewien etap funkcjonowania II RP. Jego rola w odzyskaniu niepodległości w 1918 r. jest niezaprzeczalna, a obóz polityczny, który zbudował, odcisnął swoje piętno na ówczesnych realiach społeczno-politycznych.
Ostatnia droga serca marszałka Piłsudskiego
12 maja 1935 r. o godz. 20.45 zmarł marszałek Józef Piłsudski. Śmierć ta wywarła w społeczeństwie potężny wstrząs, a odbyte w kilka dni później uroczystości pogrzebowe – zakończone złożeniem ciała jednego z Ojców Niepodległości w wawelskiej krypcie – stały się dla tysięcy osób okazją do zamanifestowania patriotyzmu.
Pierwsza wizyta Józefa Piłsudskiego w Poznaniu w 1901 roku
Pierwsza wizyta Józefa Piłsudskiego w Poznaniu stanowiła zaledwie epizod w jego bogatym życiorysie, nie przyczyniła się też do wzmocnienia wpływów nielicznych miejscowych socjalistów.
Adam Roman Keller. „Najgłośniejszy w owym czasie tropiciel komunistów”
Adam Roman Keller (Gryff-Keller) – nadkomisarz Policji Państwowej i radca ministerialny. Jeden z najlepszych teoretyków zwalczania ruchów wywrotowych w II RP. Więzień nazistowskich obozów koncentracyjnych i ofiara komunistycznych represji.
