16 grudnia 2014 r. Marek Drużka, dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi był gościem Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi i wraz z Wojewodą Łódzkim Jolantą Chełmińską wręczył kilkudziesięciu działaczom opozycji antykomunistycznej odznaczenia państwowe – Krzyże Orderu Odrodzenia Polski, Krzyże Zasługi i Krzyże Wolności i Solidarności. Dyrektor Marek Drużka przybliżył życiorysy i zasługi odznaczonych.
***
Wszystkie uhonorowane Krzyżem Wolności i Solidarności osoby z regionu łódzkiego łączy przeszłość związana z działalnością na rzecz niepodległości i suwerenności Polski poprzez stawianie oporu wobec dyktatury komunistycznej. Wśród wyróżnionych znaleźli się przedstawiciele polskiego parlamentu: Senator Andrzej Owczarek, reprezentujący Łask – inspirator marszu głodowego w lipcu 1981 r., internowany w ośrodkach odosobnienia w Sieradzu i Łowiczu oraz Poseł na Sejm Tadeusz Woźniak z Krzyżanowa koło Kutna – współzałożyciel Niezależnego Zrzeszenia Studentów przy WSP w Olsztynie, zatrzymany w 1981 r. za kolportaż ulotek.
Najliczniejszą grupą odznaczonych byli przedstawiciele ziemi kutnowskiej – inwigilowani przez Służbę Bezpieczeństwa członkowie nielegalnych struktur „Solidarności”. Wyróżnikiem ich działalności był współudział w redagowaniu, drukowaniu i kolportażu „Gazety Podziemnej” – głównego organu RKW NSZZ „S” Ziemi Kutnowskiej oraz dystrybucja innych antykomunistycznych wydawnictw, broszur i ulotek (Marek Andrzejewski, Longin Florkowski, Michał Grajkowski, Andrzej Olesiński, Jerzy Pawlak, Piotr Pilch, Andrzej Rojkowski, Witold Wujkowski, Ryszard Zawierucha).
Z „Solidarnością” związani byli również reprezentanci Bełchatowa: Henryk Komoński – drukarz, kolporter, uczestnik akcji plakatowych i ulotkowych; Jacek Niewieczerzał, który nielegalną działalność poligraficzną przypłacił aresztem i zwolnieniem z pracy; Franciszek Wojtak – współorganizator strajków w Elektrowni Bełchatów, kolporter, jeden z twórców biblioteki publikacji niezależnych.
W gronie osób wyróżnionych z terenu Łodzi znaleźli się uczestnicy strajków z lat 1980-81, zaangażowani w działalność wydawniczą oraz rozpowszechnianie ulotek i bezdebitów (Halina Szpigiel, Mirosław Jerzmanowski, Włodzimierz Bartczak).
Piotr Morta, reprezentujący Wieruszów, organizował spotkania konspiracyjne, powielał ulotki, kolportował wydawnictwa podziemne i znaczki z symbolami patriotycznymi.
Odznaczeni zostali
również rezerwiści powołani na ćwiczenia wojskowe, które nie miały nic
wspólnego z realizacją zadań na rzecz obronności kraju, lecz służyły
odizolowaniu przeciwników politycznych. Dotkliwym represjom w tym zakresie
poddani zostali: Zbigniew Sosnowski z Łodzi, przebywający w jednostce w Chełmnie nad Wisłą, oraz Sławomir Grabski z Bełchatowa, szkolony w Wojskowym Obozie Specjalnym
w Czarnem.
Reprezentantów Zgierza łączy działalność w nielegalnych strukturach „Solidarności”, prowadzona w
miejscu pracy, tj. Zakładach Produkcji Barwników „Boruta”, oraz udział w redagowaniu, drukowaniu i kolportażu ulotek, pism podziemnych, wydawnictw
niezależnych. Wskutek aktywności politycznej Idzi Antczak był internowany w
Łowiczu, a Krystyna Kowalczyk i Lech Dąbski zostali ukarani grzywnami przez Kolegium
ds. Wykroczeń.
Represje z tytułu walki na rzecz niepodległości i suwerenności Polski ponieśli ponadto: przedstawiciel Łasku Krzysztof Dąbrowa, który z powodu udziału w strajku studenckim w Wyższej Oficerskiej Szkole Pożarnictwa w Warszawie został wydalony z uczelni; Józef Kowalewski z Ozorkowa, internowany w Sieradzu i Łowiczu m.in. za próbę zorganizowania strajku w miejscu pracy; reprezentant Sulejowa Wiktor Zdziechowski – organizator i przywódca strajku, zwolniony z pracy w KWK „Borynia”; Leszek Sobczyk z Wielunia, uczeń aresztowany za rozpowszechnianie na terenie szkoły plakatów o treści antypaństwowej.
***
Krzyż Wolności i Solidarności przyznawany jest przez prezydenta RP na wniosek prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, do którego z wnioskami mogą się zwracać organizację społeczne i zawodowe. Krzyż Wolności i Solidarności jest nagrodą ustanowioną w 2010 roku dla działaczy opozycji wobec dyktatury komunistycznej, którzy w okresie od 1 stycznia 1956 roku do 4 czerwca 1989 roku, z wyłączeniem okresu od 31 sierpnia 1980 roku do 12 grudnia 1981 roku, na terytorium Polski co najmniej przez 12 miesięcy: byli aktywnymi członkami nielegalnych organizacji, stawiających sobie za cel odzyskanie przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, albo prowadzili zagrożoną odpowiedzialnością karną lub represjami działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.