E-Księgarnia
Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Łodzi zaprosiło 22 września 2019 r. na drugą edycję rajdu rowerowego „Wojennym szlakiem”. Podczas tegorocznego objazdu, którego tematyka wpisała się w 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej, uczestnicy odwiedzili upamiętnienia (pomniki, groby wojenne i groby weteranów) bohaterów walk o wolność i niepodległość Polski. czestnicy rajdu zostali także zapoznani ze specyfiką pracy i zadaniami wchodzącymi w zakres Biura Upamiętniania walk i Męczeństwa IPN.
Trasa o długości ok. 55 km poprowadziła szlakiem miejsc pamięci związanych z wojną obronną 1939 r., szczególnie z bitwą nad Bzurą, zlokalizowanych na obszarze powiatów zgierskiego i łódzkiego wschodniego. Ponadto uczestnicy rajdu odwiedzili miejsca pamięci cywilnych ofiar II wojny światowej.
Rajd rozpoczął się w Strykowie przed pomnikiem wzniesionym z okazji 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Następnie rowerzyści udali się na cmentarz rzymskokatolicki, gdzie Bartosz Bijak, naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Łodzi przybliżył informacje dot. bitwy nad Bzurą – największego starcia zbrojnego wojny obronnej 1939 r. stoczonej przez Armię „Poznań” i Armię „Pomorze” z niemieckimi: 8 Armią i 10 Armią. Na przykładzie znajdującego się na tamtejszym cmentarzu grobu wojennego, w którym spoczywają żołnierze Wojska Polskiego polegli we wrześniu 1939 roku oraz żołnierze Armii Rosyjskiej i Armii Niemieckiej polegli w czasie I wojny światowej omówił zapisy obowiązującej Ustawy z dnia 28 marca 1933 r. o grobach i cmentarzach wojennych.
Kolejnym punktem na trasie był cmentarz wojenny w miejscowości Koźle, gdzie spoczywają m. in. ofiary cywilne zamordowane przez Niemców podczas II wojny światowej oraz żołnierze z 55 Pułku Piechoty wchodzącego w skład 14 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty Armii „Poznań”, którzy w dn. 11-12 września w rejonie wsi Koźle i Osse stoczyli krwawe walki z silami niemieckimi stacjonującymi w pobliskim Lesie Pludwińskim i Woli Błędowskiej. Przybliżono także postać spoczywającego na tym cmentarzu Wacława Hamerskiego, członka Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego AK.
W Bratoszewicach, przy grobie weteranów wojennych (żołnierzy Legionów Polskich, Armii Krajowej i Szarych Szeregów) rowerzystom zostały przybliżone informacje dot. Ustawy z dnia 22 listopada 2018 r. o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski. Uczestnicy rajdu dowiedzieli się także o poległym w czasie bitwy nad Bzurą na terenie powiatu zgierskiego ppłk. Tadeuszu Mikke – dowódcy 15 Pułku Ułanów Poznańskich i współczesnym upamiętnieniu tej postaci.
Następnie na cmentarzu parafialnym w Niesułkowie rowerzyści zapalili znicz na grobie zbiorowym żołnierzy Armii „Łódź” poległych na tym terenie w dn. 8 września 1939 r. W tym miejscu została przedstawiona krótka geneza utworzenia Armii „Łódź” i toczących się w okolicach Starych Skoszew i Niesułkowa walkach pomiędzy polskimi oddziałami, a 85 pp z niemieckiej 10 DP. Rowerzystów zapoznano również z biografią wywodzącego się z Niesułkowa powstańca wielkopolskiego (1848 r.) styczniowego Seweryna Elżanowskiego.
W Skoszewach Starych uczestnicy rajdu udali się na cmentarz parafialny, gdzie przy zbiorowym grobie Armii „Łódź” omówiono problematykę grobów wojennych w aspekcie umieszczanych na nich symboli, inskrypcji, ogólnej estetyki itp. Natomiast przy mogile powstańca styczniowego Antoniego Sokolnickiego rowerzyści wysłuchali informacji o walkach toczących się w okolicach Dobrej i Dobieszkowa podczas Powstania Styczniowego, szczególnie aktywności Marii Piotrowiczowej.
Ostatnim punktem na trasie przejazdu była mogiła zbiorowa ofiar cywilnych zamordowanych w 1939 r. w Lasie Wiączyńskim (gm. Nowosolna, pow. łódzki wschodni), gdzie w latach 1939-1944 Niemcy dokonywali egzekucji ludności cywilnej. Jednym z elementów odwiedzonego grobu jest duży drewniany krzyż, którego wykonanie i montaż w 2018 r. sfinansował Oddział IPN w Łodzi.
Rajd zakończył się poczęstunkiem w miejscowości Lisowice, gdzie odbywał się „Zlot rowerzystów w Światowy Dzień Turystyki” (rajd był imprezą towarzyszącą). Każdy uczestnik otrzymał wydawnictwa, materiały okolicznościowe i wydawnictwa Instytutu Pamięci Narodowe i Wojskowego Instytutu Wydawniczego. Na mecie przeprowadzono także konkurs weryfikujący wiedzę zdobytą podczas trasy. Zwycięzcy zostali nagrodzeni koszulkami z wizerunkiem kpt. Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca”, książkami „Patroni naszych ulic” i kubkiem z wizerunkiem marszałka Józefa Piłsudskiego.
Przedsięwzięcie zostało zorganizowane przez Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi (opracowanie trasy, funkcja przewodników), Stowarzyszenie Strefa Rowerowa Brzeziny (sprawy logistyczno-organizacyjne) oraz Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Społeczności Lokalnej „Mroga” (zapewnienie poczęstunku).
Opracowaniem i organizacją rajdu zajęli się: Anna Józwik i Bartosz Bijak z Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Łodzi.
Fot.: Stowarzyszenie Strefa Rowerowa Brzeziny, Mr SCOTT – dziękujemy za udostępnienie.
