Nawigacja

Bieżąca działalność Biura

Uroczystość odsłonięcia głazu pamiątkowego w byłym niemieckim obozie jenieckim Barkenbrügge – Barkniewko, 17 maja 2019

  • Fot. Adam Kaczmarek
    Fot. Adam Kaczmarek
  • Fot. Adam Kaczmarek
    Fot. Adam Kaczmarek
  • Fot. Adam Kaczmarek
    Fot. Adam Kaczmarek
  • Fot. Adam Kaczmarek
    Fot. Adam Kaczmarek

Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Poznaniu wspólnie z Państwowym Gospodarstwem Leśnym „Lasy Państwowe” Nadleśnictwo w Okonku przygotował upamiętnienie w miejscu byłego niemieckiego obozu jenieckiego w Barkniewku (niem. Barkenbrügge).

Wkładem IPN jest ufundowanie głazu z inskrypcją memoratywną. Nadleśnictwo wykonało natomiast rekonstrukcję bramy obozowej wraz z tablicą informacyjną przybliżającą historię tego miejsca.

Uroczystość upamiętnienia uwięzionych i zamęczonych jeńców połączona z odsłonięciem oraz poświęceniem pomnika odbyła się 17 maja 2019 r. o godz. 11:00 na terenie przyległym do byłego obozu jenieckiego.

Więcej zdjęć z uroczystości:

Polskie Radio Koszalin

szczecinek.com


Historia obozów jenieckich w Barkniewku ściśle związana jest z utworzeniem niemieckiego poligonu Groß Born, który powstał w latach 1935-1936. Początkowo przy tworzeniu planu poligonu w roku 1934 teren wsi Barkenbrügge (pol. Barkniewko) nie znajdował się w granicach poligonu. Stało się to w II etapie rozbudowy infrastruktury poligonu, gdy całą wieś Barkenbrügge i część wsi Marienwalde (pol. Marianowo, Czersk) włączono do obszaru poligonu.

Pierwsza wzmianka dotycząca obozu jenieckiego Barkenbrügge mówi o utworzeniu Frontstalag 302 w dniu 15.04.1941 r. Następnie 16.06.1941 r. naczelne dowództwo niemieckiego Wehrmachtu określiło maksymalną liczbę jeńców wojennych, którzy mieli znaleźć się docelowo w dwóch obozach na terenie poligonu Groß Born 302 – 50 tysięcy (Barkenbrügge), 323 – 30 tysięcy. Należy nadmienić, że w Centralnym Archiwum Ministerstwa Obrony w Rosji zachował się niemiecki dokument z końca 1941 roku dotyczący liczby wydanych jenieckich znaków tożsamości w poszczególnych obozach jenieckich, a w nim m. in. informacja dotycząca obozów z terenu poligonu Groß Born, m.in. II H (302) Groß Born – Barkenbrügge – od numeru 1 do 18200.

Od 1.02.1942 r. Niemcy przeprowadzili reorganizację i z dwóch oddzielnych obozów jenieckich utworzono jeden Stalag II H (302) rozmieszczony w dwóch miejscach Rederitz i Barkenbrügge. Obóz w Barkenbrügge został filią obozu głównego, który mieścił się na terenie poligonu Groß Born w pobliżu Nadarzyc (niem. Rederitz), a który w wyniku reorganizacji zmienił swoja nazwę ze Stalagu 323 (II G) na Stalag II H (302). W obozie jenieckim w Barkniewku przebywało stale 2,5–3 tysięcy jeńców. Orientacyjną liczbę jeńców żołnierzy Armii Czerwonej, którzy przeszli przez ten obóz w latach 1941-43 można określić powyżej 25 tysięcy.

W niemieckiej literaturze naukowej poświęconej obozom jenieckim wspomina się ponadto, że w pobliżu miejscowości Barkenbrügge istniały jeszcze inne obozy jenieckie. Faktycznie był to jeden obóz, a różne nazewnictwo związane jest z przenoszeniem obozów z innych miejsc do Barkenbrügge i zachowaniem poprzedniej numeracji:

9.06.44-14.12.44 – Stalag 351 (brak szczegółowych informacji na temat tego obozu)

październik 44-styczeń 45 – Oflag 65 (w obozie tym byli przetrzymywani głównie oficerowie Armii Jugosłowiańskiej – Serbowie, których było ok. 2 tys.).

Pod koniec stycznia 1945 roku jeńców z Oflagu 65 z Barkenbrügge przeniesiono do Oflagu II D Groß Born Rederitz, skąd większość z nich ruszyła w marszu ewakuacyjnym na zachód. Jednak sporej grupie Jugosłowian udało się pozostać z częścią polskich jeńców w Oflagu II D Groß Born Rederitz i zostali oswobodzeni 4.02.1945 r. przez żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego. Po II wojnie światowej na terenie byłego niemieckiego poligonu Groß Born w dniach 8-17.05.1953 r. oraz 26-30.05.1953 r. przeprowadzono ekshumacje z dwóch miejsc w pobliżu dawnego niemieckiego obozu jenieckiego Barkenbrügge. Odnaleziono szczątki 2998 jeńców, które zostały przewiezione na cmentarze wojenne w Szczecinku (469 osób) i Drawsku (2529 osób).

Autor: Dariusz Czerniawski

do góry