Instytut Pamięci Narodowej Anatomia strachu. Sowietyzacja obwodu lwowskiego 1944–1953. Studium zmian polityczno-gospodarczych - Książki -

Damian Karol Markowski, Anatomia strachu. Sowietyzacja obwodu lwowskiego 1944–1953. Studium zmian polityczno-gospodarczych, Warszawa 2018, 560 s. +27 s. wkładki, (seria „Monografie”, tom 138), ISBN: 978-83-8098-435-6

Książkę poświęcono głębokim i radykalnym przemianom, które miały miejsce na terenie obwodu lwowskiego w okresie powojennym na drodze procesu wszechobecnej sowietyzacji. Dążąc do ponownej aneksji terenów podbitych we wrześniu 1939 roku, państwo sowieckie zmusiło większość ludności polskiej do opuszczenia obwodu i osiedlenia się w centralnej i zachodniej Polsce oraz osiedliło w obwodzie własnych komunistycznych urzędników, zdemobilizowanych żołnierzy i ludność ukraińską deportowaną z powojennej Polski.

Pomimo oporu ukraińskiego i polskiego podziemia siły sowieckie, kierowane przez funkcjonariuszy NKWD-MWD oraz NKGB-MGB-KGB, zdołały doszczętnie rozbić swych przeciwników na polach bitew lub przez masowe aresztowania. Rozprawa z antysowieckim podziemiem była niezbędna, aby administracja zdołała wykonać swoje zadania na terenach okupowanych, a następnie przyłączonych do ZSRS. Lokalne władze obwodowe kierowane przez grono „wschodnich” komunistów, którzy powrócili do Lwowa w 1944 r. wraz z Armią Czerwoną, były w pełni zależne od kijowskiego i moskiewskiego kierownictwa i odegrały swą rolę w procesie sowietyzacji m.in. przez likwidację struktur Cerkwi greckokatolickiej, kolektywizację rolnictwa i zastraszenie inteligencji przy pomocy masowego terroru. Aresztowano, represjonowano i skazano na karę śmierci lub pobyt w łagrach tysiące osób. W okresie tym, trwającym zaledwie osiem i pół roku, władze sowieckie zdołały radykalnie zmienić obraz wielonarodowego i wielokulturowego polsko-ukraińskiego pogranicza oraz – przede wszystkim – miasta Lwowa, przekształconego w główny ośrodek przemysłowy i polityczny Zachodniej Ukrainy.