Instytut Pamięci Narodowej Międzynarodowa konferencja naukowa „Inżynieria społeczna w Europie Środkowej w XX wieku” – Warszawa, 2–4 kwietnia 2012 - Konferencje naukowe -

W dniach 2–4 kwietnia 2012 r. w Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” im. Janusza Kurtyki przy ul. Marszałkowskiej 21/25 w Warszawie odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa zatytułowana „Inżynieria społeczna w Europie Środkowej w XX wieku”.

Organizatorami konferencji są: Instytut Pamięci Narodowej, Niemiecka Wspólnota Badawcza, Niemiecki Instytut Historyczny w Warszawie oraz Polska Akademia Nauk wraz z Instytutem Studiów Politycznych PAN.

***

Przedmiotem zainteresowania uczestników konferencji jest stan badań, postulaty badawcze, a także problem relacji między nauką a polityką. Tematem rozważań była najpierw inżynieria społeczna do II wojny światowej, a następnie analiza polityki ludnościowej III Rzeszy w okupowanej Polsce, w tym Generalny Plan Wschodni. Ostatnim punktem obrad było porównawcze spojrzenie na tę politykę obydwu totalitarnych systemów jako punkt wyjścia do szukania odpowiedzi o jej kontynuację lub brak w okresie powojennym.

Konferencja była wstępem do otwarcia w Warszawie wystawy Niemieckiej Wspólnoty Badawczej pt. „Nauka. Planowanie. Wypędzenie. Generalny Plan Wschodni Narodowych Socjalistów”. To właśnie rozliczenie z zaangażowaniem niemieckiej nauki w ideologię i politykę narodowego socjalizmu było impulsem, żeby w szerszej perspektywie spojrzeć na politykę ludnościową III Rzeszy w okupowanej Polsce, a także na jej długofalowe uwarunkowania.

PROGRAM KONFERENCJI

2 kwietnia 2012 r.

14.00–14.30 – Otwarcie konferencji

14.30–19.00 – Sesja I – Okres do II wojny światowej
Prowadzący – prof. dr hab. Eduard Mühle, Niemiecki Instytut Historyczny, Warszawa

• Polityka ludnościowa, eugenika – prof. dr hab. Thomas Etzemüller, Universität Oldenburg, Institut für Geschichte
• Higiena rasowa jako nauka przewodnia planowania przestrzennego i nauki o ludności – prof. dr hab. Sabine Schleiermacher, Charité – Universitätsmedizin Berlin, Institut für Geschichte der Medizin
• Utopie nowoczesności: państwo jako wspólnota narodowa, rasowa albo klasowa – prof. dr hab. Theodore Weeks, Southern Illinois University
• Migracje przymusowe do czasu II wojny światowej jako narzędzie kształtowania narodu – prof. dr hab. Michael Schwartz, Institut für Zeitgeschichte – Abteilung Berlin
• Dyskusja

3 kwietnia 2012 r.

9.30–12.15 – Sesja II, część I – Lata II wojny światowej
Prowadzący – prof. dr hab. Piotr Madajczyk

• Nauka w służbie totalitarnych ideologii – prof. dr hab. Patrick Wagner, Martin-Luther-Universität, Philosophische Fakultät, Institut für Geschichte
• Okręg Rzeszy Kraj Warty jako pole eksperymentalne narodowosocjalistycznej polityki ludnościowej – prof. dr hab. Maria Rutowska, Instytut Zachodni, Poznań
• Nauka i Holocaust – dr Jacek Młynarczyk, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń
• Dyskusja

12.30−13.30 – Konferencja prasowa dotycząca wystawy „Nauka, planowanie, wypędzenie. Generalny Plan Wschodni narodowych socjalistów”

13.30−15.00 – Przerwa

15.00–17.30 – Sesja II, część II – Lata II wojny światowej, Generalny Plan Wschodni
Prowadzący – prof. dr hab. Piotr Madajczyk

• „Germanizacja”, przesiedlenie, masowy mord. Generalny Plan Wschodni a koncepcje nowego porządku etnicznego Europy Wschodniej podczas II wojny światowej – prof. dr hab. Isabel Heinemann, Westfälische Wilhelms-Universität, Münster
• Osadnictwo Niemców etnicznych w Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie (wybrane zagadnienia) – Jan Daniluk, Instytut Pamięci Narodowej, Gdańsk
• Niemiecka akcja wysiedleńczo-osadnicza na Zamojszczyźnie 1941–1943. Przegląd polskiej literatury przedmiotu – Agnieszka Jaczyńska, Instytut Pamięci Narodowej, Lublin
• Dyskusja

4 kwietnia 2012 r.

9.30–12.15 – Sesja III – Polityka ludnościowa po II wojnie światowej
Prowadzący – dr hab. Ruth Leiserowitz, Niemiecki Instytut Historyczny, Warszawa

• Sowiecki darwinizm społeczny: przemysłowa kolonizacja, mobilizacja masowa, głód i praca przymusowa w czasach stalinowskich – prof. dr hab. Dietrich Beyrau, Universität Tübingen, Institut für Osteuropäische Geschichte und Landeskunde
• Migracje przymusowe oparte o kryterium narodowości po II wojnie światowej. Kontynuacje i dyskontynuacje – prof. dr hab. Piotr Madajczyk, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa
• Komunistyczne konstrukcje narodowe: asymilacja przymusowa, separatystyczne tworzenie narodu a ponadnarodowe koncepcje – prof. dr hab. Stefan Troebst, Geisteswissenschaftliches Zentrum Geschichte und Kultur Ostmitteleuropas an der Universität Leipzig
• Dyskusja

12.15–12.30 – Zakończenie konferencji