E-Księgarnia
Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu
Polskie Towarzystwo Ziemiańskie
Fundacja im. Raczyńskich przy Muzeum Narodowym w Poznaniu
zapraszają na
międzynarodową konferencję naukową:
„Ziemiaństwo polskie na emigracji po 1939 r.”
28–30 października 2015 r.
Warszawa, Centrum Edukacyjne IPN im. Janusza Kurtyki, ul. Marszałkowska 21/25
Konferencja jest trzecią z cyklu konferencji poświęconych tematyce polskiego ziemiaństwa. W jego ramach staramy się poruszać kluczowe problemy dotyczące badania tej grupy społecznej w XX wieku, poddać analizie i dyskusji najważniejsze zjawiska i procesy związane z jej dziejami.
Konferencja związana jest z realizacją Centralnego Projektu Badawczego IPN „Polska emigracja polityczna 1939–1990” i Oddziałowego Projektu Badawczego IPN „Ziemiaństwo polskie w XX wieku”.
Celem konferencji jest zaprezentowanie obecnego stanu wiedzy oraz sformułowanie postulatów badawczych związanych z funkcjonowaniem ziemiaństwa polskiego na emigracji po 1939 roku. Rok 1939 dla wielu przedstawicieli tej grupy wiązał się z decyzją o emigracji wynikającą z traumatycznych doświadczeń II wojny światowej, na skutek której doszło do gruntownych przeobrażeń dotychczasowego porządku społecznego i ekonomicznego. Ogłoszenie 6 września 1944 roku przez PKWN dekretu o reformie rolnej, który pozbawił ziemian majątków, oznaczało koniec istnienia ziemiaństwa w ogóle. Była to decyzja polityczna, wymierzona przede wszystkim w tę grupę społeczną. Data ta jest drugim punktem zwrotnym – właśnie wtedy kolejni ziemianie podejmowali decyzję opuszczenia kraju, a wielu z tych którzy już mieszkali na emigracji decydowało się nie wracać do Polski, pomimo że formalnie II wojna światowa właśnie się skończyła.
Obrady konferencji odbędą się w języku polskim. WSTĘP WOLNY!
PROGRAM KONFERENCJI
Dzień pierwszy, 28 października 2015 r. (środa)
Godz. 10.00–10.30 Otwarcie konferencji
SESJA I (10.30–11.50) WPROWADZENIE DO ZAGADNIENIA EMIGRACJI
- prof. dr hab. Dariusz Stola (ISP PAN), Czym jest emigracja? (30 min.)
- dr hab. Sławomir Łukasiewicz (OBEP IPN Lublin/KUL), Polska emigracja po 1939 r. Próba charakterystyki (30 min.)
- Dyskusja (20 min.)
Przerwa (11.50–12.20)
SESJA II (12.20–13.40) WPROWADZENIE DO PROBLEMATYKI ZIEMIAŃSTWA
- dr hab. prof. IH PAN Tadeusz. Epsztein, Stan przed katastrofą. Portret zbiorowy ziemiaństwa w 1939 r. (30 min.)
- dr hab. prof. UJK, Jerzy Gapys, Polityka III Rzeszy Niemieckiej i ZSRR wobec polskiego ziemiaństwa na okupowanych ziemiach polskich w latach 1939–1945 (30 min.)
- Dyskusja (20 min.)
Przerwa (13.40–15.00)
SESJA III (15.00–18.40) ŚRODOWISKA POLSKICH ZIEMIAN NA EMIGRACJI I ICH UDZIAŁ W KONTYNUACJI POLSKI PRZEDWRZEŚNIOWEJ
- prof. dr hab. Jarosław Kita (UŁ), Emigracja czy kraj? Wojenne i powojenne wybory rodzin ziemiańskich - wybrane przykłady (20 min.)
- dr hab. Sławomir Nowinowski (UŁ), Ziemianie w dyplomacji rządu RP na uchodźstwie (20 min.)
- prof. dr hab. Jan Żaryn (BEP IPN/UKSW), Obchody Milenijne 1966 r. na emigracji i udział w nich przedstawicieli ziemiaństwa (20 min.)
- Dyskusja (20 min.)
Przerwa (16.20–16.50)
- dr hab. Krzysztof Kaczmarski (OBEP IPN Rzeszów), Wizja ustroju rolnego w emigracyjnej publicystyce Adama Doboszyńskiego (20 min.)
- dr hab. prof. Swietłana Krawczenko (Uniwersytet w Łucku), Tematyka ziemiaństwa polskiego na łamach czasopism i publikacji wydawanych przez środowisko polskiego Instytutu Literackiego w Maisons-Laffitte (20 min.)
- dr Marcin Lutomierski (UMK), Znaczenie literatury wspomnieniowej ziemian dla kultury emigracji (20 min.)
- Dyskusja (20 min.)
Przerwa (18.30–20.00)
Dzień drugi, 29 października 2015 r. (czwartek)
SESJA IV (9.30–10.50) CZY NADAL ELITA? – ŚRODOWISKA ZIEMIAŃSKIE NA EMIGRACJI I ICH POSTRZEGANIE
- Paweł Gotowiecki (WSBiP w Ostrowcu Świętokrzyskim), Ziemiaństwo kresowe na emigracji (1939-1956). Próba charakterystyki środowiska (20 min.)
- Teresa Maria Grabowska (UW/PTZ), Wojenne i powojenne losy polskich ziemian z Pierwszej Dywizji Pancernej Generała Maczka w Wielkiej Brytanii (20 min.)
- dr hab. prof. UO Sławomir Górzyński, Przekaz na nagrobkach związany z posiadanym majątkiem jako próba utrzymania statusu ziemiańskiego na emigracji w świadomości społecznej na przykładzie inskrypcji nagrobnych oraz klepsydr z cmentarzy we Francji (20 min.)
- Dyskusja (20 min.)
Przerwa (10.50–11.20)
SESJA V (11.20–13.00) ZAANGAŻOWANIE ZIEMIAN W DZIAŁALNOŚĆ INSTYTUCJI I ŚRODOWISK POLONIJNYCH
- Paweł Fiktus (Uniwersytet Wrocławski), Poglądy polityczne polskiego ziemiaństwa skupionego wokół brazylijskiej Unii Kulturalnej Polaków (20 min.)
- dr Agnieszka Łuczak (OBEP IPN Poznań), Środowisko ziemiańskie we Włoszech po 1945 r. i jego mecenat naukowy i kulturalny (20 min.)
- Anna Pachowicz (PWSZ w Tarnowie), Z działalności ziemian polskich w Towarzystwie Pomocy Polakom w Wielkiej Brytanii i poza nią (20 min.)
- Dyskusja (20 min.)
Przerwa (13.00–14.15)
SESJA VI (14.15–16.15) JAK BADAĆ EMIGRACJĘ POD KĄTEM PEWNEJ GRUPY SPOŁECZNEJ? – POSTULATY BADAWCZE
- Dyskusja panelowa z udziałem: dr hab. prof. IH PAN Tadeusza Epszteina, prof. dr hab. Tadeusza Wolszy, dr. hab. Patryka Pleskota (OBEP IPN Warszawa)
Moderator: dr hab. Sławomir Łukasiewicz
Przerwa (16.15–16.45)
SESJA VII (16.20–19.10) CASE STUDY. WYBORY I POSTAWY ZIEMIAN NA EMIGRACJI
- Elżbieta Jakimek-Zapart (IPN Kraków), Z Rzeszowa do Londynu. Splecione losy Jana Miera Jędrzejowicza i Romana Gumińskiego (20 min.)
- Marcin Schirmer (PTZ), Karolina Lanckorońska i jej działalność na emigracji po 1945 r. (20 min.)
- Marzena Włodek (PAU - Archiwum Nauki PAN i PAU), Działalność charytatywna Karoliny Lanckorońskiej – pomoc rodakom w ojczyźnie. Komunikat (10 min.)
Przerwa (17.10–17.40)
- Agnieszka Kołodziejska (OBEP IPN Poznań), Maria Czapska – potrójne wygnanie (20 min.)
- dr Diana Maksimiuk (IPN Białystok), Obraz emigracji argentyńskiej przed i powrześniowej w oczach Floriana Czarnyszewicza i Jolanty Woszczynin (20 min)
- Antoni Daszewski (Związek Ziemian w UK), Rodzina Daszewskich na emigracji w Anglii od 1940 r. (20 min)
- dr Rafał Sierchuła (OBEP IPN Poznań), Jan Kazimierz Tarnowski, działacz obozu narodowego. Komunikat (10 min)
- Dyskusja (20 min.)
Przerwa (19.10–20.30)
Dzień trzeci, 30 października 2015 r. (piątek)
SESJA VIII (9.30–14.30) ŹRÓDŁA DO BADAŃ ZIEMIAŃSTWA W OŚRODKACH KRAJOWYCH I EMIGRACYJNYCH
- Małgorzata Dzieduszycka-Ziemilska, O Polonii montrealskiej wywodzącej się z rodzin ziemiańskich. Próba wskazania materiałów źródłowych (20 min.)
- dr Andrzej Suchcitz (IPiMS Londyn), Źródła do historii ziemiaństwa polskiego w zbiorach Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie (20 min.)
- dr Maciej Rydel (PTZ), Materiały o działalności Mieczysława Jałowieckiego na emigracji w Anglii po 1939 r. w zbiorach prywatnych (20 min.)
- Dyskusja (20 min.)
Przerwa (10.50–11.20)
- Paulina Krzywda (Archiwum Nauki PAN i PAU), Z emigracji do kraju… Materiały archiwalne rodziny Lanckorońskich w zasobie Archiwum Nauki PAN i PAU (20 min.)
- dr hab. prof. IH PAN Tadeusz Epsztein, Odzew środowiska ziemiańskiego na prace dokumentacyjne prowadzone w kraju w latach 80. XX w. (20 min.)
- dr Tomasz Osiński (OBEP IPN Lublin), Związki ziemiaństwa z władzami polskimi na emigracji w optyce propagandy komunistycznej w Polsce w latach 40. XX w. (20 min.)
- Dyskusja (20 min.)
Przerwa (12.40–13.10)
- prof. dr hab. Janusz Pezda (UJ), Biblioteka Polska w Paryżu (20 min)
- Edward Mier-Jędrzejewicz, Wsparcie dzieł „Związku Polskich Kawalerów Maltańskich” przez emigrację i ziemian w Londynie
(20 min.) - Dyskusja (20 min.)
Przerwa (14.10–15.25)
SESJA IX (15.25–17.25) NADZIEJE, SUKCESY I ROZCZAROWANIA. POWROTY ZIEMIAŃSTWA DO POLSKI PO 1989 ROKU
- Dyskusja panelowa z udziałem: Elżbiety Wasiutyńskiej (USA), Mikołaja Pietraszaka-Dmowskiego (Fundacja im. Raczyńskich), Jadwigi Czartoryskiej (b. Dyrektor Ośrodka Polskiego w Paryżu), mec. Macieja Obrębskiego. Edwarda Mier-Jędrzejowicza
Moderator: Piotr Szymon Łoś (PTZ)
Organizatorzy: IPN, PTZ, FR
Warszawa, 28–30 października 2015 r., środa – piątek
Centrum Edukacyjne IPN im. Janusza Kurtyki, ul. Marszałkowska 21/25
Zapraszamy!