Współorganizowana przez Instytut Pamięci Narodowej międzynarodowa konferencja naukowa „Bez emocji. Polsko-litewski dialog o Józefie Piłsudskim” to jedna z wielu inicjatyw IPN w celu uhonorowania współtwórcy Niepodległej Polski, urodzonego 150 lat temu w Zułowie na Wileńszczyźnie.
Dwudniową dyskusję, która rozpoczęła się w Wilnie 5 grudnia, otworzył prezes Instytutu dr Jarosław Szarek. Złożył także kwiaty przy pomniku leżącym w miejscu dworu, w którym przyszedł na świat przyszły Marszałek Polski.
„Dał Polsce wolność, granice, moc i szacunek”. Te słowa, wypowiedziane przez prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego w dniu pogrzebu Józefa Piłsudskiego, znakomicie charakteryzują rolę Marszałka w dziejach Rzeczypospolitej. Piłsudski sformułował koncepcję walki zbrojnej o niepodległość w czasie, gdy wiarę w jej odzyskanie podzielała jedynie znikoma część społeczeństwa polskiego. Konsekwentnie wcielał ją w życie – zainicjował stworzenie Związku Walki Czynnej i organizacji strzeleckich przed I wojną światową, a po jej wybuchu – Legionów Polskich.
Dowodził I Brygadą Legionów i bił się o niepodległość z Rosją, później rzucił wyzwanie pozostałym państwom zaborczym – Niemcom i Austro-Węgrom. W listopadzie 1918 r. jako Naczelnik Państwa rozpoczął proces odbudowy państwowości polskiej oraz Wojska Polskiego. Jako Naczelny Wódz poprowadził wojsko do wojny o granicę wschodnią Rzeczypospolitej.
Zwycięstwo w tych zmaganiach, których kulminacyjnym momentem było odparcie najazdu bolszewickiego, zdecydowało o bycie młodego państwa. Po wyborze Gabriela Narutowicza na stanowisko prezydenta RP przekazał mu władzę. Kiedy prezydent zaraz po rozpoczęciu urzędowania został zamordowany, Piłsudski na znak protestu odszedł z życia politycznego. Do władzy wrócił po przewrocie dokonanym w maju 1926 r. Obalenie legalnych władz i walki, które przyniosły ofiary, są do dziś krytykowane. Wtedy jednak znaczna część społeczeństwa, rozczarowana ówczesną sytuacją polityczną, poparła działania Piłsudskiego. Marszałek rządził Polską dziewięć lat, dał jej niezależną politykę zagraniczną, czyniąc Rzeczpospolitą liczącym się państwem w Europie, oraz nową konstytucję. Kiedy zmarł, żegnało go zjednoczone w żałobie wielonarodowe społeczeństwo II Rzeczypospolitej.
Inicjatywy IPN na 150-lecie urodzin Józefa Piłsudskiego:
WILNO
BIAŁYSTOK
- Inicjatywy białostockiego oddziału IPN z okazji 150. rocznicy urodzin marszałka Józefa Piłsudskiego – Wilno, Mejszagoła, Niemenczyn, Białystok, Michałowo – 5–8 grudnia 2017
- Kwiaty w 150. rocznicę urodzin Marszałka Józefa Piłsudskiego - Białystok, 5 grudnia 2017
- Okolicznościowa widokówka olsztyńskiej Delegatury IPN na urodziny Marszałka
GDAŃSK
- Koncert na 150. rocznicę urodzin Marszałka Piłsudskiego – Bydgoszcz, 3 grudnia 2017
- 150. rocznica urodzin Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego – Gdańsk, 5 grudnia 2017
KATOWICE
- 150. rocznica urodzin Józefa Piłsudskiego z IPN – Katowice, 5,8 grudnia 2017
- Wojewódzki Konkurs Historyczny „Marszałek Józef Piłsudski – bohater naszej niepodległości”
- Finał konkursu „Józef Piłsudski – 150. rocznica urodzin” – Katowice, 5 grudnia 2017
KRAKÓW
- Finał konkursu historycznego „Józef Piłsudski – w sto pięćdziesiątą rocznicę urodzin” – Kielce, 4 grudnia 2017
- Spektakl słowno-muzyczny pt. „Wódz” według scenariusza i w reżyserii Leszka Kumańskiego – Kielce, 5 grudnia 2017
- Dodatek specjalny Oddziału IPN w Krakowie w „Dzienniku Polskim” z okazji 150. rocznicy urodzin Marszałka Józefa Piłsudskiego
LUBLIN
ŁÓDŹ
- W Klubie Historycznym im. gen. „Grota” nt. Marszałka Józefa Piłsudskiego – Piotrków Trybunalski, 9 listopada 2017
- Warsztaty dla młodzieży „Drogi do niepodległości” – Kutno, 9 listopada 2017
- Finał ogólnopolskiego konkursu historycznego „»Nazywają mnie romantykiem i budowniczym zamków na lodzie«. Józef Piłsudski na tle historii Polski (1914-1935)” – Łódź, 23 listopada 2017
- Wykład dla osadzonych Aresztu Śledczego nt. Marszałka Józefa Piłsudskiego – Łódź, 5 grudnia 2017
- Ogólnopolska konferencja naukowa „Józef Piłsudski (1867–1935) – idea, tradycja, nawiązania” – Łódź, 6–7 grudnia 2017
- Ogólnopolska konferencja naukowa „W 150-lecie urodzin Józefa Piłsudskiego. Marszałek Józef Piłsudski – Droga do Niepodległej” pod patronatem honorowym Prezydenta RP Andrzeja Dudy – Bełchatów, 7–8 grudnia 2017
POZNAŃ
RZESZÓW
SZCZECIN
- Pocztówki dźwiękowe „Józef Piłsudski – myśli, przemówienia, rozkazy” – emisja w listopadzie 2017
- Wystawa „Ojcowie Niepodległości”
WROCŁAW
- Dodatek specjalny Oddziału IPN w Krakowie w „Dzienniku Polskim” z okazji 150. rocznicy urodzin Marszałka Józefa Piłsudskiego
- Broszurę o Józefie Piłsudskim z serii „Patroni naszych ulic”
- Przypominamy także „Biuletyn IPN” nr 5-6/2008, poświęcony Marszałkowi.