Nawigacja

Wystawy

Polacy na Syberii

Autorzy wystawy: Teodor Gąsiorowski, Anna Gęgotek, Stella Goldgart, Małgorzata Kaplita, Anna Semkowicz, Bożena Stojanowska-Rajchman, Aleksandra Szemioth, Leopold Walczewski, Agnieszka Winiarska, Zofia Zemla, Janusz Żuławski (Komisja Historyczna Związku Sybiraków)
Projekt graficzny: Marta Drabik
Organizatorzy wystawy: Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej IPN w Krakowie, Komisja Historyczna Związku Sybiraków Oddział w Krakowie, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie

Wystawa „Polacy na Syberii” składa się z dwóch części. Pierwsza liczy 50 drukowanych plansz formatu 70 x 100 cm, druga – 15 drukowanych plansz formatu 70 x 100 cm (dodatkowo kolorowe plakaty). Ekspozycja dostosowana jest do prezentacji wewnętrznej. Po raz pierwszy została zaprezentowana 16 października 2003 r., w 75. rocznicę powstania Związku Sybiraków. Obecnie jest udostępniana. Zainteresowanym w sprawie prezentacji wystawy w Państwa miejscowości informacji udzieli pracownik Referatu Wystaw i Edukacji Historycznej OBEP IPN w Krakowie, tel. (012) 426 21 37.

Losy Polaków na Syberii to temat rozległy, wielowątkowy i różnorodny. Ma on swą długą historię, sięgającą pierwszych zsyłek zorganizowanych podczas konfederacji radomskiej. Ofiarami deportacji byli głównie mężczyźni, uczestnicy walk zbrojnych lub działań konspiracyjnych. Po wkroczeniu Sowietów na teren Rzeczypospolitej (17 IX 1939 r.), represje w postaci wywózek po raz pierwszy 10 lutego 1940 r. dotknęły ludność zamieszkałą na terenach okupowanych przez Sowietów. Masowo wywożono całe rodziny. Władze polskie na uchodźctwie oszacowały, że łącznie w wyniku wywózek zorganizowanych w latach 1940-1941 do syberyjskich łagrów trafiło około miliona osób cywilnych, choć w dokumentach sowieckich mówi się o 320 tys. wywiezionych. Część z nich z łagrów wydostała się dzięki formowanej na terenie ZSRS (w myśl umowy Sikorski-Majski) armii gen. Władysława Andersa. Nie wszyscy ochotnicy dotarli jednak na miejsce formowanych jednostek, gdyż podejmowane przez nich próby były skutecznie blokowane przez Sowietów. Dość wspomnieć, że dokumenty potwierdzające obywatelstwo polskie były odbierane przez NKWD i pod przymusem wydawano dokumenty sowieckie. Kolejną szansą na opuszczenie Syberii stało się wstąpienie do tworzonego pod auspicjami Moskwy i z inspiracji komunistów polskich, a za zgodą Józefa Stalina – Dywizji im. Tadeusza Kościuszki, będącej zalążkiem późniejszego „ludowego” Wojska Polskiego. Deportacje ludności polskiej w głąb ZSRS przeprowadzone w latach 1940–1941 nie były ostatnimi. Po wkroczeniu Armii Czerwonej na teren Rzeczypospolitej ciężkich warunków życia w surowym klimacie syberyjskich stepów doświadczyli wywiezieni do sowieckich łagrów żołnierze AK oraz ludność cywilna z Kresów. Gros osób wywiezionych powróciło do kraju z racji zorganizowanych w latach 1945–1946, 1955–1959 akcji repatriacyjnych. Ekspozycja przybliża wydarzenia lat 40. oraz życie w łagrach sowieckich.

WYSTAWA ONLINE

 

 
 
 
 
 
 
 
 

 


 

do góry