Film „Emisariusz Kardynała”, zgłoszony w kategorii „Wydarzenie”, otrzymał Grand Prix Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej: nagrodę w wysokości 10 tys. zł w V edycji Ogólnopolskiego Konkursu IPN na Najlepszą Audycję Historyczną Roku. Autorem dokumentu jest niezależny reżyser Andrzej Machnowski. Głównym bohaterem filmu jest niemiecki żołnierz Urban Thelen, stacjonujący w czasie II wojny światowej w Inowrocławiu, który na prośbę proboszcza miejscowego kościoła św. Mikołaja ks. Paula Mattauscha podjął się niebezpiecznej misji uratowania przed SS relikwii św. Wojciecha z katedry gnieźnieńskiej. W lipcu 1941 r. przewiózł potajemnie relikwie św. Wojciecha z Gniezna do Inowrocławia, gdzie zostały ukryte w kościele św. Mikołaja i bezpiecznie doczekały końca wojny.
Wręczając nagrodę główną, prezes IPN dr Jarosław Szarek podkreślił wagę ambitnej twórczości dziennikarskiej w propagowaniu wiedzy o najnowszej historii Polski i zachęcał twórców do podejmowania tematów związanych z walką Polaków o niepodległość.
Andrzej Machnowski, laureat Grand Prix, nie kryjąc łez wzruszenia, stwierdził, że nagroda stanowi podsumowanie jego dotychczasowej twórczości telewizyjnej.
Nagrodę im. Prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego (8 tys. zł), przyznawaną w kategorii „Losy”, otrzymała Małgorzata Furga-Jurgiel z Polskiego Radia Szczecin S.A. za reportaż radiowy „Komu z nami nie po drodze”, którego bohaterem jest Stanisław Możejko. Jako młody pracownik Morskiej Stoczni Remontowej podjął i konsekwentnie prowadził przez lata walkę z opresyjną władzą komunistyczną w ramach niezależnych związków zawodowych.
Nagrodę dyrektora Oddziału IPN w Białymstoku w kategorii „Historia regionalna” i 5 tys. zł Jury przyznało Janowi Smykowi z Polskiego Radia Białystok i Annie Sekudewicz z Polskiego Radia Katowice za reportaż „Komisarz Jerzy” o pułkowniku Jerzym Szewełło, komisarzu wojskowym kopalni Ziemowit, który zamiast pacyfikować protest górników w grudniu 1981 r. uratował życie kilku tysięcy górników i ich rodzin. Nagrodę wręczył dr hab. Piotr Kardela, dyrektor Oddziału IPN w Białymstoku.
Spośród 15 nominowanych filmów i audycji wyboru zwycięskich reportaży dokonało Jury pod przewodnictwem Jana Rumana w składzie: red. Janina Jankowska, reż. Arkadiusz Gołębiewski, dr Dariusz Iwaneczko oraz dr Paweł Skubisz.
Poza głównymi nagrodami Jury przyznało także trzy wyróżnienia specjalne: Kamilowi Hypkiemu z Radia Zachód za reportaż „Wydarzenia, których nie znacie”, opowiadający o nieznanym proteście ulicznym tysięcy mieszkańców Zielonej Góry, którzy 30 maja 1960 r. wystąpili przeciwko eksmisji Domu Katolickiego. Kilkuset uczestników wydarzeń zielonogórskich trafiło do więzień. Wielu z nich nie doczekało rehabilitacji. Fundatorem tej nagrody jest dyrektor Oddziału IPN w Poznaniu dr hab. Rafał Reczek.
Drugie wyróżnienie specjalne przypadło Adamowi Kraśnickiemu z Ośrodka TVP w Katowicach, autorowi filmu dokumentalnego pt. „Prorok nie umiera – ks. Franciszek Blachnicki” o charyzmatycznym prekursorze nowej ewangelizacji, głoszącym ideę wolności i wyzwolenia człowieka w każdych warunkach i w każdym czasie, twórcy fenomenu żywej wiary – „Ruchu Światło – Życie”, ofierze represji niemieckich i komunistycznych, dziś Słudze Bożym i kandydacie na ołtarze. Fundatorem Nagrody jest dyrektor Oddziału IPN w Krakowie dr hab. Filip Musiał.
Trzecie wyróżnienie specjalne otrzymał Jerzy Oleszkowicz z Ośrodka TVP w Rzeszowie za film „Draża-czetnik. Legenda Kresów”. Jest to historia Dragana Sotirovića ps. „Draża” – legendy partyzantki serbskiej i polskiej. Współpracownika generała Mihajlovića w antyhitlerowskim i antykomunistycznym ruchu oporu w Jugosławii, następnie żołnierza i dowódcy oddziału AK we Lwowie. Wielokrotnie aresztowany, torturowany, zawsze szczęśliwie wychodził z opresji. Zdolności dowodzenia, wymagania wobec podwładnych, brawurowe ucieczki i skuteczna walka w partyzantce budują jego autorytet oraz legendę wśród żołnierzy. To mieszanka niepokornej natury, bohaterstwa, przenikliwości, ale i odwagi do oddania swego życia w walce o niepodległość dwóch ojczyzn: Serbii i Polski. Nagrodę ufundował dyrektor Oddziału IPN w Rzeszowie dr Dariusz Iwaneczko.
W uroczystej gali, która odbyła się w Oddziale IPN w Białymstoku, uczestniczyli przedstawiciele środowisk dziennikarskich z całego kraju, członkowie stowarzyszeń i organizacji kombatanckich, poseł Dariusz Piontkowski, rodzina bł. ks. Jerzego Popiełuszki, przedstawiciele służb mundurowych i samorządowcy.
Pierwsza edycja Ogólnopolskiego Konkursu na Najlepszą Audycję Historyczną Roku odbyła się w 2013 r. w białostockim oddziale IPN. Celem konkursu jest wyróżnianie i promowanie najnowszej historii Polski w formie ambitnej twórczości radiowej i telewizyjnej.
W tym roku zgłoszono do konkursu aż 54 reportaże radiowe i telewizyjne z całego kraju.
Media o konkursie:
http://bialystok.tvp.pl/34902043/audycja-historyczna-roku
http://www.radio.bialystok.pl/wiadomosci/index/id/149701
http://radioszczecin.pl/1,362996,dziennikarka-radia-szczecin-nagrodzona&s=1&si=1&sp=1
https://www.radio.katowice.pl/zobacz,33037,Nagroda-dla-Anny-Sekudewicz-.html#.WhVYxXmDOUk
http://www.radio.bialystok.pl/gosc/index/id/149727
Serwis foto: Marta Chmielińska-Jamroz/Paweł Murawski/Tomasz Danilecki