Nawigacja

Aktualności

Instytut Pamięci Narodowej uczcił ofiary stanu wojennego

13 grudnia o 19:30, dla upamiętnienia tragicznych wydarzeń sprzed 37 lat, w oknach polskich domów zapłonęły świece. Internauci zapalili wirtualne Światło Wolności. W całym kraju Instytut przygotował działania upamiętniające i edukacyjne


 

ZAPAL ŚWIATŁO WOLNOŚCI

 

Nad kolejną edycją akcji społeczno-edukacyjnej „Ofiarom stanu wojennego. Zapal Światło Wolności” – podobne jak w ubiegłych latach – honorowy patronat objął Prezydent RP, Andrzej Duda. Akcja prowadzona przez Instytut Pamięci Narodowej ma na celu upamiętnienie wszystkich tych, którzy stracili życie lub w inny sposób ucierpieli w wyniku wprowadzonego 13 grudnia 1981 roku stanu wojennego. W Warszawie na stadionie PGE Narodowym pojawiła się okolicznościowa iluminacja. W całym kraju oddziały Instytutu przygotowały działania upamiętniające i edukacyjne.

Zainicjowana przez Instytut Pamięci Narodowej kilka lat temu akcja społeczna „Ofiarom stanu wojennego. Zapal Światło Wolności” nawiązuje do gestu, jakim na początku lat osiemdziesiątych Polacy, ale też inni mieszkańcy Wolnego Świata wyrażali sprzeciw wobec brutalnej polityki władz PRL. Aby dać wyraz solidarności z tysiącami internowanych i ich rodzinami, w oknach stawiano symboliczne świeczki. Do podobnego gestu jedności z żyjącymi w rzeczywistości stanu wojennego w odezwie do narodu wzywał wtedy Amerykanów prezydent Ronald Reagan. – Tegoroczne Święta Bożego Narodzenia przynoszą dzielnemu narodowi polskiemu niewiele radości. Polacy zostali zdradzeni przez własny rząd. Ci, którzy nimi rządzą, oraz ich totalitarni sojusznicy obawiają się wolności, którą Polacy tak bardzo umiłowali. Na pierwsze przejawy wolności rządzący odpowiedzieli brutalną siłą, zabójstwami, masowymi aresztowaniami i utworzeniem obozów internowania – mówił do nich w bożonarodzeniowym orędziu. Świece zapalane w oknach amerykańskich domów miały symbolicznie wołać o sprawiedliwość i być aktem protestu –We wcześniejszych latach XX wieku za sprawą panoszącego się zła pojawiła się groźba, że światła całego świata zgasną. Niech płomień milionów świec w amerykańskich domach będzie świadectwem, że światła wolności nie uda się zgasić – mówił Prezydent.

W akcie solidarności z cierpiącymi rodakami Jana Paweł II nakazał, by także w oknie Pałacu Apostolskiego w Watykanie pojawiło się symboliczne światełko. Ojciec święty przez cały czas trwania stanu wojennego bacznie przyglądał się sytuacji w Polsce, wspierał działającą w podziemiu opozycję a na polu dyplomatycznym zabiegał o niezaognianie konfliktu i unikanie ofiar.

Do zaingurowanej przez IPN akcji „Ofiarom stanu wojennego. Zapal Światło Wolności” dołączył Kościół katolicki w Polsce. Kościół zaapelował do wiernych o postawienie symbolicznego światełka w oknach domów na znak pamięci o tych, którzy ucierpieli w wyniku brutalnej polityki reżimu komunistycznego w latach 80. Czwartek 13 grudnia 2018 był we wszystkich polskich diecezjach dniem modlitw za ofiary stanu wojennego. Symboliczne lampki zabłysnęły też w oknach siedzib biskupich i parafii. O decyzji Episkopatu poinformowano na stronie Konferencji Episkopatu Polski. List wyrażający poparcie dla akcji społecznej wystosował do prezesa IPN dr. Jarosława Szarka przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski Arcybiskup Metropolita Poznański  Stanisław Gądecki.

 

 

Dokładna liczba ofiar stanu wojennego jest niemożliwa do określenia. Policzono tych, którzy zginęli w wyniku zastrzelenia i pobicia przez milicję i ZOMO (choć wyliczenia poszczególnych badaczy się różnią), wiemy, ilu zostało internowanych. Nigdy nie będziemy w stanie ustalić liczby tych, którzy zostali pobici, stracili pracę albo byli zmuszeni do emigracji. W bilansie stanu wojennego nie powinno zabraknąć też złamanych życiorysów wielu wybitnych artystów, intelektualistów i działaczy społecznych. Te wszystkie ofiary to niepowetowana strata dla polskiej kultury, nauki i gospodarki. Często zapomina się też o najbardziej niewinnych ofiarach stanu wojennego – o dzieciach osób represjonowanych i internowanych, z których część, odebrana rodzinie, trafiła do państwowych ośrodków opieki.

– Patron medialny akcji „Ofiarom stanu wojennego. Zapal Światło Wolności”  

W stolicy elementem przybliżania młodym realiów czasu pierwszej połowy lat osiemdziesiątych był przejeżdżający ulicami Warszawy „Autobus stanu wojennego”. Na jego pokładzie młodzież szkolna wysłuchała opowieści świadków historii – działaczy „Solidarności” internowanych w stanie wojennym oraz komentarza historyków. Uczestnicy śpiewali pieśni opozycyjne i zwiedzili gmach Szkoły Głównej Służby Pożarniczej w Warszawie, gdzie 25 listopada 1981 roku rozpoczął się strajk okupacyjny, którego pacyfikacja była preludium stanu wojennego.

W ramach działań edukacyjnych związanych z rocznicą stanu wojennego, adresowanych do szkół i ośrodków, kultury Biuro Edukacji Narodowej IPN przygotowało Edukacyjną Paczkę Historyczną. Wobec niespodziewanego sukcesu akcji z ubiegłego roku, postanowiono powtórzyć rozsyłanie materiałów edukacyjnych, pomocnych przy organizowaniu spotkań wspomnieniowych czy okolicznościowych lekcji. Przygotowana została także wersja elektroniczna materiałów. Wirtualna Paczka Historyczna, w której znajdują się materiały do pobrania i samodzielnego wydrukowania, jest dostępna dla wszystkich, bez konieczności wcześniejszego zgłoszenia, na stronie pamiec.pl.

 

 Wydarzenia przygotowane przez IPN na 37. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego

 

CENTRALA
ODDZIAŁ IPN W BIAŁYMSTOKU
ODDZIAŁ IPN W GDAŃSKU
  • 5 grudnia 2018, Gdańsk gra miejska „Gdańsk 1970” dla uczniów I Gimnazjum Społecznego Towarzystwa Oświatowego w Gdańsku (prowadzenie Bartosz Januszewski). Interaktywne zajęcia plenerowe z wykorzystaniem przestrzeni miejskiej Gdańska, gdzie rozgrywały się przełomowe wydarzenia 14-16 grudnia 1970
  • 10 grudnia 2018, Gdynia – gra miejska „Gdynia 1970” dla uczniów I Gimnazjum Społecznego Towarzystwa Oświatowego w Gdańsku (prowadzenie Bartosz Januszewski). Interaktywne zajęcia plenerowe z wykorzystaniem przestrzeni miejskiej Gdyni, gdzie rozgrywały się przełomowe wydarzenia 15-17 grudnia 1970
  • 13 grudnia 2018 – Akcja IPN Gdańsk – Zapal Światło Wolności. Upamiętnij ofiary stanu wojennego, pokaż, że pamiętasz, zrób zdjęcie, wygraj nagrodę
  • 13 grudnia 2018, Bydgoszcz, godz. 13.30na skwerze Pomorskiego Okręgu Wojskowego u zbiegu ulic Dwernickiego i Sułkowskiego odbędzie się uroczystość odsłonięcia kamienia poświęconego osobom przebywającym podczas stanu wojennego w wojskowych obozach internowania. Inicjatorami upamiętnienia są Stowarzyszenie Osób Internowanych „Chełminiacy 1982” oraz Instytut Pamięci Narodowej.
  • 13–17 grudnia 2018 – przedstawiciele IPN Gdańsk uczestniczyli w obchodach grudniowych organizowanych przez NSZZ Solidarność
  • 14 grudnia  2018, Gdańskprelekcja dr. Piotra Brzezińskiego w ramach Klubu Grota pt. „Pogrzebani nocą – ofiary Grudnia’70 na Wybrzeżu Gdańskim”. Komunistyczna propaganda wmawiała Polakom, że byli „chuliganami” i „wichrzycielami”, którzy zasłużyli na swój okrutny los. Mimo to, władze PRL bały się ich nawet po śmierci. Grzebano ich nocą, czasem bez udziału rodzin, za to w asyście funkcjonariuszy SB. Prawda o okolicznościach ich tragicznej śmierci była skrzętnie ukrywana przed opinią publiczną. Kim byli? Jak zginęli? Co dalej działo się z ich rodzinami? Na te, i wiele innych pytań, próbował odpowiedzieć badający od lat tę tematykę dr Piotr Brzeziński. (Siedziba IPN Gdańsk al. Grunwaldzka 216, godz. 17.00).
  • 14 grudnia 2018, GdańskFinał Wojewódzkiego Konkursu Historycznego „Grudzień’70”, skierowanego do uczniów oddziałów gimnazjalnych oraz szkół ponadpodstawowych województwa pomorskiego. Celem konkursu jest poznanie genezy, przebiegu i skutków rewolty grudniowej na Wybrzeżu Gdańskim w 1970 roku. Uroczysty finał konkursu odbył się dokładnie w 48. rocznicę początku robotniczego  protestu, w Sali Okrągłej Urzędu Marszałkowskiego w Gdańsku.
  • 14 grudnia 2018, Elbląg – spacer historyczny śladami  Grudnia’70, w którym wzięli udział uczniowie klas 8 szkół podstawowych i  3 gimnazjum. Prowadzenie: Artur Chomicz.
  • 14 grudnia 2018 – program „Stan Wojenny” (w ramach programu Lekcja historii) zrealizowany przy współpracy z telewizją regionalną. Program składa się z 20-miutowego reportażu oraz rozmowy w studio. Emisja 14 grudnia br. na antenie TVP Bydgoszcz
  • 16 grudnia 2018, Gdańsk współorganizacja wydarzenia „Wydarzyło się w Grudniu”. Wydarzenie poświęcone masakrze robotników w grudniu 1970 roku oraz wprowadzeniu stanu wojennego w grudniu 1981 roku (Sala BHP Stoczni Gdańskiej, godz. 12.00-16.00). Prelekcja Arkadiusza Kazańskiego (IPN Gdańsk). Organizator wydarzenia: Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznej SOJUSZ. Współorganizator: OBEN IPN Gdańsk, który przygotował dla uczestników quiz historyczny poświęcony dwóm grudniowym rocznicom oraz ufundował atrakcyjne nagrody.
  • 17 grudnia 2018, Gdańsk wręczenie odznaczeń państwowych Krzyży Wolności i Solidarności z udziałem prezesa IPN dr. Jarosława Szarka (Sala BHP, godz. 13.00).
  • 17 grudnia 2018, Gdynia godz. 16.30 – przedstawiciele Instytutu wzięli udział w uroczystej Mszy św. w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa, po Mszy św. nastąpił przemarsz pod pomnik na Placu Wolnej Polski (przy Urzędzie Miasta), Apel Poległych i salwa honorowa, modlitwa, wystąpienia, złożenie wieńców i kwiatów.
  • 17 grudnia 2018 – audycja historyczna, współtworzona przez IPN Gdańsk oraz Radio Gdańsk, poświęcona gdańskim i gdyńskim wydarzeniom z grudnia 1970 roku. Prowadzenie programu: Jan Hlebowicz (IPN Gdańsk), gość audycji: Piotr Brzeziński (IPN Gdańsk). Audycja powstała w ramach cyklu „Pomorskie miesiące”, emisja godz. 18.30.
  • 18 grudnia 2018, Gdańsk – koncert „Pamięci Stoczniowców – zakłóćmy ciszę” (godz. 18.00, Sali BHP). IPN w Gdańsku objął patronat nad koncertem.

Wystawy

IPN Gdańsk prezentuje unikatowe, niepublikowane wcześniej nagranie ze stanu wojennego.

ODDZIAŁ IPN W KATOWICACH
DELEGATURA IPN W KIELCACH
ODDZIAŁ IPN W KRAKOWIE

Spot krakowskiego Oddziału IPN:

 

 

ODDZIAŁ IPN W LUBLINIE
ODDZIAŁ IPN W ŁODZI
ODDZIAŁ W POZNANIU
ODDZIAŁ IPN W RZESZOWIE

 

ODDZIAŁ IPN W WARSZAWIE

 

ODDZIAŁ IPN WE WROCŁAWIU

 

 

do góry