18 września 2018 roku w Centrum Edukacyjnym IPN Przystanek Historia otwarta została wystawa „Instytut Piłsudskiego w Ameryce – historia i zbiory polskiej instytucji w Nowym Jorku”. Z pierwszych plansz wystawy dowiemy się więcej o najważniejszych wydarzeniach i postaciach z historii Instytutu Piłsudskiego. Kilka kolejnych opowiada o szerokiej działalności oraz o zbiorach będących pod opieką tej organizacji polonijnej. W skład bogatej kolekcji Instytutu wchodzą m.in. obrazy, archiwalia, medale, znaczki pocztowe, mundury oraz inne pamiątki. Do tych ostatnich zaliczyć należy zegar z Józefem Piłsudskim na Kasztance czy łopatkę wydawaną z okazji usypywania Kopca Józefa Piłsudskiego na wzgórzu Sowiniec w Krakowie. Całość 10-planszowej wystawy kończą informacje na temat roli i przyszłości Instytutu Piłsudskiego w Ameryce.
Podczas uroczystego otwarcia prezes IPN wspomniał o polskości jako ogromnej wartości, którą można dziś odnaleźć za oceanem dzięki takim organizacjom jak Instytut Piłsudskiego w Ameryce. Dodał także, że IPN docenia pracę i wysiłek podejmowany poza granicami naszego kraju w celu popularyzowania i kultywowania tradycji i kultury polskiej. Dr Iwona Korga zwróciła z kolei uwagę na ludzi tworzących i działających w Instytucie oraz wieloletnią współpracę między IPN a Instytutem Piłsudskiego. Dr Krzysztof Langowski z Archiwum IPN wygłosił krótki wykład o 75 latach działalności Instytutu Piłsudskiego. Na zakończenie głos zabrał prof. Sławomir Cenckiewicz, który podkreślił niezłomność Instytutu Piłsudskiego, wyrażającą się w trwałym nieakceptowaniu PRL-u jako państwa polskiego aż do 1989 r.
Przystanek Historia
Centrum Edukacyjne IPN im. Janusza Kurtyki
Warszawa, ul. Marszałkowska 21/25
Wernisaż: 18 września 2018 (wtorek), godz. 17.30
Wystawa czynna: 18 września – 4 października 2018
***
Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce
Został założony w 1943 roku przez najbliższych współpracowników Marszałka, którzy w wyniku działań wojennych znaleźli się w Stanach Zjednoczonych. Kontynuuje pracę Instytutu Badania Najnowszej Historii Polski, działającego w Warszawie w latach 1923–1939 (po 1935 r. – pod nazwą Instytut Józefa Piłsudskiego Poświęcony Badaniu Najnowszej Historii Polski). Ma siedzibę w Nowym Jorku.
Instytut powstał z potrzeby krzewienia myśli politycznej patrona, w proteście przeciwko polityce mocarstw i antypiłsudczykowskiemu nastawieniu rządu polskiego w Londynie. Z grona założycieli Instytutu należy wymienić polityków Henryka Floyar-Rajchmana i Franciszka Januszewskiego, publicystę Ignacego Matuszewskiego i autora licznych prac historycznych, Wacława Jędrzejewicza.
Swoją pozycję Instytut zawdzięcza cennym zbiorom (jest m.in. depozytariuszem tzw. Archiwum Belwederskiego, uratowanego z płonącej stolicy) oraz rozległej działalności publicznej: badaniom naukowym i popularyzowaniu niezafałszowanej wiedzy o Polsce i jej historii najnowszej. Podstawą finansowania placówki są składki członkowskie i darowizny, większość prac wykonują wolontariusze.
Zadania placówki zmieniały się wraz z przemianami zachodzącymi w kraju i na wychodźstwie. W związku z działalnością cenzury w kraju i niszczeniem dokumentacji dotyczącej historii Polski, archiwa Instytutu nabrały szczególnego znaczenia podczas niemieckiej okupacji i rządów komunistów w kraju po drugiej wojnie światowej.
W czasie prowadzonej przez ponad pół wieku działalności Instytut zachował niezależność i bezwarunkowe oddanie idei wolnej i niepodległej Polski. Po upadku komunizmu w Europie Środkowej i Wschodniej Instytut wraz ze swymi zbiorami poloników, największymi po Instytucie Hoovera w Kalifornii, odgrywa w dalszym ciągu istotną rolę w badaniach najnowszej historii i kształtowaniu wizerunku Polski.
Wydaje (wraz z Instytutem Piłsudskiego w Londynie) m.in. czasopismo „Niepodległość".
Instytut ściśle współpracuje z bratnim Instytutem Józefa Piłsudskiego w Londynie (powstałym w 1947 r.), warszawskim Towarzystwem Przyjaciół Instytutów Józefa Piłsudskiego Zagranicą (w 2004 r. przekształconym w Instytut Józefa Piłsudskiego Poświęcony Badaniu Najnowszej Historii Polski) oraz Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych.
W 2009 roku Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce otrzymał nagrodę IPN Kustosz Pamięci Narodowej.
Strona internetowa Instytutu: http://www.pilsudski.org.