Nawigacja

Aktualności

Przypominamy wystawę IPN „O Niepodległą. Rok 1914” w 104. rocznicę wymarszu 1 Kompanii Kadrowej z podkrakowskich Oleandrów

Ekspozycja jest poświęcona żołnierzom Legionów Polskich.

  • „O Niepodległą. Rok 1914” „O Niepodległą. Rok 1914”
  • „O Niepodległą. Rok 1914” „O Niepodległą. Rok 1914”
  • „O Niepodległą. Rok 1914” „O Niepodległą. Rok 1914”
  • „O Niepodległą. Rok 1914” „O Niepodległą. Rok 1914”
  • „O Niepodległą. Rok 1914” „O Niepodległą. Rok 1914”
  • „O Niepodległą. Rok 1914” „O Niepodległą. Rok 1914”
  • „O Niepodległą. Rok 1914” „O Niepodległą. Rok 1914”
  • „O Niepodległą. Rok 1914” „O Niepodległą. Rok 1914”
  • „O Niepodległą. Rok 1914” „O Niepodległą. Rok 1914”
  • „O Niepodległą. Rok 1914” „O Niepodległą. Rok 1914”
  • „O Niepodległą. Rok 1914” „O Niepodległą. Rok 1914”
  • „O Niepodległą. Rok 1914” „O Niepodległą. Rok 1914”

6 sierpnia 1914 roku, wyruszyła z Krakowa do walki o niepodległość Polski 1 Kompania Kadrowa, będąca pierwszym od czasów Powstania Styczniowego regularnym oddziałem Wojska Polskiego. Na przestrzeni kolejnych lat nastąpiły przemiany dziejowe, takie jak radosny listopad 1918 r., zwycięski sierpień 1920 r., tragiczny wrzesień 1939 r., zakłamany luty 1945 r. (skutkujący niemal półwieczną niewolą środkowo-wschodniej Europy) i pełen nadziei czerwiec 1989 r.

Naród z przeszło 1000-letnią tradycją państwową, 150-letnim doświadczeniem rozbiorów i walk o niepodległość, powinien w trosce o swoją przyszłość szukać wskazań w wielkich momentach swej przeszłości. Jednym z takich wydarzeń był czyn zbrojny Józefa Piłsudskiego 1914 r. i wynikające z niego następstwa.

Józef Piłsudski, który w chwili wybuchu I wojny światowej nie chciał dopuścić, by „na szalach losów, ważących się nad naszymi głowami, na szalach, na które miecze rzucono, zabrakło polskiej szabli”, doprowadził do podniesienia sprawy polskiej do poziomu zagadnień europejskich. Ponieważ przewidział już znacznie wcześniej, że pierwszym zaborcą, który odpadnie z gry, będzie carska Rosja, pobita przez państwa centralne, tj. Austro-Węgry i Niemcy, które później ulegną koalicji anglo-francuskiej (lub anglo-amerykańsko-francuskiej), wskazał kierunek, w którym mieli podążać jego żołnierze.

Początkowo, z powodu zobojętnienia większości społeczeństwa i niezrozumienia tej idei, mógł liczyć tylko na garstkę swoich strzelców. Wojsko to bezgranicznie mu ufało i wierzyło, że pod jego przewodem uda się wywalczyć wolność dla całej Polski, podzielonej przez drapieżnych sąsiadów. Strzelcy, którzy stali się legionistami, mieli być iskrą, która wznieci powstanie. Ich trud i walka doprowadziły do stopniowego rozszerzenia działań niepodległościowych, co wraz ze zgodnym z przewidywaniami Piłsudskiego zakończeniem Wielkiej Wojny, przyniosło wolność Polsce.

Kazimierz Sosnkowski, nieodłączny z Piłsudskim współtwórca i współwykonawca oraz jego zastępca, charakteryzując żołnierzy Legionów Polskich pisał: „Było to zbiorowisko młodzieży gorącej, szlachetnej, ożywionej rzadko spotykanym w dziejach, bezgranicznym umiłowaniem ideałów, gotowej do wszelkich poświęceń i ofiar, na wskroś bezinteresownej, wyzbytej wszelkiej myśli o zaszczytach, stanowiskach, rekompensatach, karierach osobistych. Było to wojsko wesołe, rozśpiewane, pełne owej bujnej żywotności jaką obrazują płótna Kossaka”.

fragment tekstu Jerzego Kirszaka , współautora wystawy

 

Prezentowane na wystawie fotografie i dokumenty pochodzą ze zbiorów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie oraz kolekcji prywatnych.

Autorzy wystawy:
dr Jerzy Kirszak, Sylwia Krzyżanowska, Wojciech Trębacz

Opis techniczny:
Wystawa plenerowa. Dwanaście czterościennych bloków ekspozycyjnych zwieńczonych odpowiadającymi poszczególnym zagadnieniom insygniami legionowymi

Kontakt: tel. (0-71) 326-97-35 wojciech.trebacz@ipn.gov.pl

 

Historii polskich legionów w latach I wojny światowej, od czasu wymarszu z krakowskich Oleandrów w sierpniu 1914 r. do chwili odzyskania niepodległości, poświęcona jest także wystawa IPN „Dla Ciebie Polsko. W stulecie czynu legionowego”.

do góry