Pół wieku temu pod hasłami wolności oraz zniesienia cenzury protestowano nie tylko w Warszawie, ale także m.in. w Gdańsku, Łodzi, Krakowie, Poznaniu i Radomiu.
„Był to bunt przeciwko komunistycznej władzy i wszechobecnemu zakłamaniu. Wyrazem sprzeciwu było przecież najczęściej werbalizowane zawołanie: „Prasa kłamie!”. Obecne na transparentach, napisach na murach czy ulicznym asfalcie, rozpowszechnianych w całym kraju a sporządzanych domowym sposobem ulotkach. To również młodzi ludzie, najczęściej robotnicy, mieli cywilną odwagę, by słowa sprzeciwu i wsparcia dla studenckiego protestu wykrzyczeć na oficjalnych propagandowych masówkach” – pisze o Marcu ’68 dyrektor Biura Badań Historycznych IPN prof. Włodzimierz Suleja.
Według danych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, w całym kraju do 25 marca 1968 r. zatrzymano 2549 osób. Liczba ta obejmuje osoby zatrzymane w trakcie demonstracji ulicznych, produkcji i kolportażu ulotek, a także kurierów wysyłanych do innych ośrodków akademickich.
Manifestacje sprzed 50 lat stały się pretekstem do wywołania przez komunistyczne władze zakrojonej na szeroką skalę kampanii antysemickiej, skierowanej przeciwko osobom pochodzenia żydowskiego. W wyniku nagonki do 1972 r. z Polski wyjechało od 15 do 20 tys. osób.
W związku z 50. rocznicą Marca ’68 Instytut Pamięci Narodowej zorganizował w całym kraju wiele wydarzeń:
CENTRALA
- 7 marca, Warszawa – konferencja prasowa, na której został pokazany najnowszy spot poświęcony 50. rocznicy Marca ’68, odnowiony portal IPN „Marzec ’68” oraz prezentacja na temat filmów operacyjnych o Marcu ’68
- 26 marca – Wideoczat z historią. Marzec ’68. godz. 17:30, kanał YouTube IPNtv
- 24 i 25 kwietnia, Warszawa – spotkania dla uczniów i nauczycieli w Archiwum IPN z dokumentami, zdjęciami i filmami z zasobu Instytutu, obrazującymi wydarzenia Marca ’68 w Warszawie oraz innych miastach Polski
IPN BIAŁYSTOK
- 8 marca, Białystok – prelekcja „Marzec '68 w Białymstoku w świetle materiałów archiwalnych byłych organów bezpieczeństwa państwa”
- 19 marca, Olsztyn – wykład dr. hab. Piotra Kardeli, dyrektora Oddziału IPN w Białymstoku pt. „Marzec ’68. Przyczyny, przebieg, konsekwencje”
IPN GDAŃSK
- 12 i 17 marca, Gdańsk – spacery historyczne „Śladami Marca '68 w Gdańsku”
- 12 marca, Gdańsk – wykład prof. Jerzego Eislera „»Komandosi« jedna z dróg do Marca ‘68” i dr. Daniela Gucewicza „»Marzec ‘68« w zasobach Gdańskiego Oddziału IPN” podczas konferencji na Politechnice Gdańskiej „Marzec 1968 w Gdańsku”
- publikacja materiałów źródłowych „Marzec 1968 na Politechnice Gdańskiej w dokumentach”, wstęp, wybór i oprac. P. Abryszeński, D. Gucewicz
IPN KATOWICE
- 2 marca, Katowice – prelekcja prof. Jerzego Eislera „Marzec 1968 po pół wieku: oceny, interpretacje i manipulacje“
- 2 marca, Gliwice – spotkanie wokół 50. rocznicy Marca ’68 „Życie pod presją“
IPN KRAKÓW
- 12-14 marca, Kraków – spotkania edukacyjne i projekcje filmowe dla nauczycieli i uczniów
- 16 marca, Kraków – projekcja filmu „Strajk wpisany do indeksu. Marzec 1968 w Krakowie”, dyskusja świadków oraz ekspertów
- do 30 kwietnia, Kielce – prezentacja wystawy „Marzec 1968”
- „Niech żyje wolność”. Marzec ’68 w Krakowie
IPN LUBLIN
IPN ŁÓDŹ
- 8 marca, Łódź – gra miejska dla młodzieży szkół ponadgimnazjalnych „Śladami łódzkiego Marca `68”
- 8-14 marca – spot informacyjny o wydarzeniach marcowych w 132. pojazdach komunikacji miejskiej na terenie Łodzi
- 13 marca, Kalisz – warsztaty dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych „Marzec `68” oraz nauczycieli „Jak uczyć o propagandzie marcowej?” (Archiwum Państwowe)
- 19 marca – emisja w TVP3 Łódź krótkiej formy reportażowej na temat Marca '68, tworzonej we współpracy z Oddziałem IPN w Łodzi w ramach cyklu „Łódzkie drogi ku wolności”
- 23 marca, Łódź – panel dyskusyjny z udziałem uczestników Marca '68, wówczas studentów łódzkich uczelni, połączony z pokazem filmów „Taśmy marca” oraz „Marzec ’68 na prowincji”
- 26 marca, Kalisz – wykład Magdaleny Zapolskiej-Downar (OBEN IPN w Łodzi) pt. „Marzec 1968” w ramach Klubu Historycznego im. gen. Stefana Roweckiego „Grota”
IPN POZNAŃ
- 19 marca, Poznań – prezentacja wystawy plenerowej „Poznań w marcu 1968 roku”, przygotowanej przez Stowarzyszenie Czasu Kultury i Wydawnictwo Miejskie Posnania. Partnerami wydarzenia są: Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Poznaniu, Centrum Kultury Zamek oraz Ośrodek Karta
- 20 marca, Poznań – konferencja naukowa „Marzec 1968 roku w Poznaniu” organizowana wspólnie z Instytutem Historii Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu oraz Archiwum Państwowym w Poznaniu
- 23 marca, Zielona Góra – pokaz filmu „Marcowe Migdały” w ramach spotkań filmowych skierowanych do uczniów szkół ponadgimnazjalnych oraz starszych klas gimnazjalnych pt. „Historia na dużym ekranie” (kino „Newa”), pokaz będzie poprzedzony prelekcją
IPN RZESZÓW
IPN SZCZECIN
IPN WARSZAWA
- 3 marca, Warszawa – „Wydarzenia marcowe 1968” – wykład prof. Jerzego Eislera, dyrektora Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie oraz pokaz filmu na Politechnice Warszawskiej
- 6 marca–27 maja, Płock – prezentacja wystawy Oddziału IPN w Warszawie „Marzec 68” w Muzeum Żydów Mazowieckich
- 7 marca, Warszawa – debata na Uniwersytecie Warszawskim „Marzec'68. Ogólnopolski Ruch Społeczny Przeciw Komunizmowi” z udziałem prof. Jerzego Eislera,
- 8 marca, Warszawa – wykład prof. Jerzego Eislera „Marzec 68 po 50 latach”, dawny budynek Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego, godz. 13.00
- 8 marca, Warszawa – panel dyskusyjny „Rok 1968 z perspektywy półwiecza”
- 8 marca – audycja pt. „Białe plamy” w radiowej Trójce, po godzinie 23. Mirosław Biełaszko z Oddziału IPN w Warszawie będzie rozmawiał z Józefem Lebenbaumem – emigrantem z 68 r. , działaczem emigracyjnym, szefem Niezależnej Agencji Polskiej (IPA) oraz prof. Jerzym Eislerem, dyrektorem Oddziału IPN w Warszawie o Marcu 1968 roku z perspektywy półwiecza i o skutkach Marca' 68
- 8–29 marca, Warszawa – prezentacja wystawy Oddziału IPN w Warszawie „Marzec 68” w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego
- 13 marca, Pruszków – wykład prof. Jerzego Eislera „Marzec ’68 po pięćdziesięciu latach. Oceny, interpretacje, manipulacje” w Przystanku Historia w Muzeum Dulag 121
- 15 marca, Łomianki –„Marzec’68 z perspektywy półwiecza” – spotkanie w ramach „Czwartkowych spotkań z Instytutem Pamięci Narodowej”
- 16 marca, Kopenhaga – udział prof. Jerzego Eislera w obchodach rocznicy Marca 68 w Ambasadzie RP w Kopenhadze
- 26-28 marca, Bydgoszcz – wykład prof. Jerzego Eislera podczas konferencji na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy oraz pokaz filmu o Marcu 68 przygotowanego przez Oddział IPN w Warszawie w oparciu o materiały z Archiwum IPN
- warsztaty edukacyjne „Gestapo 68” w ramach Przystanku Historia IPN w Ostrowi Mazowieckiej, Grodzisku Mazowieckim., Pruszkowie, Ostrołęce
IPN WROCŁAW
- 8 marca, Wrocław –Konferencja „Wrocławski Marzec '68. Okruchy Pamięci – 50. rocznica protestu studentów 1968–2018”
- 9 marca, Wrocław – Wieczory z historią: „Marzec '68 z perspektywy półwiecza. Glosa uczestnika wydarzeń”