E-Księgarnia
– Archiwum Ringelbluma jest bezcennym świadectwem najtragiczniejszego rozdziału wspólnej historii Polaków i Żydów – mówił Prezydent RP Andrzej Duda, otwierając w gmachu Żydowskiego Instytutu Historycznego wystawę poświęconą twórcom i losom niezwykłego zabytku historii – Podziemnego Archiwum Getta Warszawy. Jak podkreśliła głowa państwa, „naszym obowiązkiem jest głoszenie prawdy o Zagładzie Żydów”.
W wernisażu ekspozycji, zatytułowanej „Czego nie mogliśmy wykrzyczeć światu”, wziął udział także wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Mateusz Szpytma.
Wystawa prezentuje unikalne dokumenty, sporządzone przez zespół badaczy pod przewodnictwem historyka Emanuela Ringelbluma, ukryte przed Niemcami oraz odnalezione po wojnie. Ich dzieło życia, wpisane na listę UNESCO „Pamięć Świata” (obejmującej najcenniejsze zabytki światowego piśmiennictwa), po dziś dzień stanowi jedno z najważniejszych świadectw o Zagładzie Żydów polskich.
– Oni się nazywali „Oneg Szabat”, co po hebrajsku znaczy „radość soboty”. (...) Zginęli, ale pozostawili po sobie rzecz bezcenną – Podziemne Archiwum Getta Warszawy. To dzięki ich pracy znamy straszliwe realia życia codziennego w tej dzielnicy zamkniętej. Ich materialne artefakty (...), ale przede wszystkim relacje ludzi skazanych na śmierć, systematycznie zamęczanych i eksterminowanych. Nie ma w tym cienia radości, ale jest pośmiertne zwycięstwo nad katem, bo właśnie dzięki Oneg Szabat ocalona została pamięć o ofiarach (...) pamięć, która miała zginąć, która miała wraz z nimi stać się garstką popiołu zagrzebanego pod gruzami – mówił prezydent.
Tytuł wystawy, która zostanie udostępniona zwiedzającym 16 listopada, nawiązuje do słów Dawida Grabera, 19-letniego członka grupy Oneg Szabat. Jest fragmentem jego ostatniej woli, dołączonej do dokumentów w czasie ukrywania pierwszej części Archiwum. Oprócz dokumentacji opowiadającej o tragicznych losach warszawskich Żydów, na ekspozycji udostępniono niepublikowane dotąd nagrania filmowe z getta, a także m.in. bańkę na mleko, w której ukryto jedną z części Archiwum.
Ekspozycja „Czego nie mogliśmy wykrzyczeć światu” jest częścią programu Oneg Szabat – wspólnego przedsięwzięcia Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma i Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny.
PAP/IPN