Wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej Jan Baster wręczył 5 czerwca 2017 r., o godz. 12.00, w Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” (ul. Dunajewskiego 8) odznaczenia państwowe – Krzyż Wolności i Solidarności – działaczom opozycji niepodległościowej z lat 1981–1989.
Krzyż Wolności i Solidarności to polskie państwowe odznaczenie cywilne, nadawane działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej w PRL. Zostało ustanowione ustawą z dnia 5 sierpnia 2010 roku. Po raz pierwszy Krzyż został nadany w czerwcu 2011 przy okazji obchodów 35. rocznicy Wydarzeń Radomskich.
Krzyżem Wolności i Solidarności zostali odznaczeni:
Czesława Bednarczyk
Anatoliusz Bielski
Krzysztof Bzdyl
Krzysztof Durek
Franciszek Florjan
Mieczysław Gil
Janina Gościej
Anna Ilczyszyn
Kazimierz Korabiński
Jacek Kozubek
Stanisław Kurek
Bolesław Leonhard
Zygmunt Łenyk
Małgorzata Marcinek-Marek
Józef Mazurek
Jan Miarecki
Marek Nobis
Edward Nowak
Tadeusz Syryjczyk
Jacek Szeremeta
Aleksandra Ślusarek
Jacek Torbicz
Alojzy Warchoł
Bronisław Wildstein
Wiktor Wszołek
Stanisław Zamojski
POŚMIERTNIE
Paweł Gizbert-Studnicki
Karol Gwoździewicz
Aleksander Staszczak
Krzyż Wolności i Solidarności jest wzorowany na Krzyżu Niepodległości – drugim po Orderze Wojennym Virtuti Militari najwyższym odznaczeniu wojskowym okresu międzywojennego, ustanowionym przez Prezydenta RP Ignacego Mościckiego na mocy rozporządzenia z dnia 29 października 1930 r., dla tych, którzy przyczynili się do odzyskania przez Polskę suwerenności w 1918 r.
Krzyż Niepodległości pomimo wojskowego charakteru był odznaczeniem nadawanym nie tylko żołnierzom, lecz także tym, którzy czynnie zasłużyli się w walce o niepodległość Polski, dobrowolnie narażając życie w obronie Ojczyzny.
Krzyż Wolności i Solidarności będący zaszczytnym wyróżnieniem dla osób podejmujących walkę z dyktaturą komunistyczną czerpie z tradycji Polskiego Państwa Podziemnego, stąd jest świadomym ideowym nawiązaniem do Krzyża Armii Krajowej, który został powołany na emigracji w dniu 1 sierpnia 1966 r. przez Dowódcę Armii Krajowej generała Tadeusza Bora - Komorowskiego. Pierwotnie miał on charakter odznaki pamiątkowej nadawanej w Londynie, natomiast nie został nigdy przyjęty do hierarchii odznaczeń w PRL, wrogo odnoszącego się do polskiej tradycji niepodległościowej. Za państwowe odznaczenie wojskowe nadawane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej został on uznany dopiero w 1992 r.
fot. Michał Masłowski i Dobrosław Rodziewicz (Oddział IPN w Krakowie)