Nawigacja

Aktualności

Do IPN trafiły materiały dot. Tadeusza Starzyńskiego ps. „Ślepowron”, komisarza Komendy Głównej Policji Państwowej, oficera Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i Armii Krajowej, cichociemnego

  • Część materiałów przekazanych do zasobu archiwalnego IPN przez Heather Milligan. Fot. Katarzyna Adamów Część materiałów przekazanych do zasobu archiwalnego IPN przez Heather Milligan. Fot. Katarzyna Adamów
  • Dyrektor AIPN trzyma w dłoni Komunikanty z lat 1939-1942, pochodzące z dokumentów prywatnych Tadeusza Starzyńskiego. Fot. Katarzyna Adamów Dyrektor AIPN trzyma w dłoni Komunikanty z lat 1939-1942, pochodzące z dokumentów prywatnych Tadeusza Starzyńskiego. Fot. Katarzyna Adamów
  • Na pierwszym planie odznaka z napisem Policja Państwowa Służba Śledcza, za nią w pudełku sygnet z herbem Ślepowron. Fot. Katarzyna Adamów Na pierwszym planie odznaka z napisem Policja Państwowa Służba Śledcza, za nią w pudełku sygnet z herbem Ślepowron. Fot. Katarzyna Adamów
  • Pierwsza część pamiętników, pisanych na bieżąco przez Tadeusza Starzyńskiego. Fot. Katarzyna Adamów Pierwsza część pamiętników, pisanych na bieżąco przez Tadeusza Starzyńskiego. Fot. Katarzyna Adamów
  • Spotkanie darczyńcy – Heather Milligan, w asyście męża i syna, z dyrektor Archiwum IPN Marzeną Kruk Spotkanie darczyńcy – Heather Milligan, w asyście męża i syna, z dyrektor Archiwum IPN Marzeną Kruk
  • Państwo Milligan na Powązkach Wojskowych (na tzw. Łączce) spotkali się z Prezydentem RP Andrzejem Dudą. Fot. Marcin Jurkiewicz Państwo Milligan na Powązkach Wojskowych (na tzw. Łączce) spotkali się z Prezydentem RP Andrzejem Dudą. Fot. Marcin Jurkiewicz
  • Państwo Milligan na Powązkach Wojskowych (na tzw. Łączce) spotkali się z Prezydentem RP Andrzejem Dudą. Fot. Marcin Jurkiewicz Państwo Milligan na Powązkach Wojskowych (na tzw. Łączce) spotkali się z Prezydentem RP Andrzejem Dudą. Fot. Marcin Jurkiewicz
  • Państwo Milligan na Powązkach Wojskowych (na tzw. Łączce) spotkali się z prezesem IPN dr. Jarosławem Szarkiem. Fot. Marcin Jurkiewicz Państwo Milligan na Powązkach Wojskowych (na tzw. Łączce) spotkali się z prezesem IPN dr. Jarosławem Szarkiem. Fot. Marcin Jurkiewicz
  • Heather Milligan wraz z mężem (4L) i synem Nickiem (3L) na Powązkach Wojskowych (na tzw. Łączce) spotkali się z prezesem IPN dr. Jarosławem Szarkiem. Fot. Marcin Jurkiewicz Heather Milligan wraz z mężem (4L) i synem Nickiem (3L) na Powązkach Wojskowych (na tzw. Łączce) spotkali się z prezesem IPN dr. Jarosławem Szarkiem. Fot. Marcin Jurkiewicz
  • Tadeusz Starzyński Tadeusz Starzyński

W marcu 2017 r. z Archiwum IPN w Warszawie skontaktował się telefoniczne mieszkający w Edynburgu w Szkocji Paweł Janczak, który poinformował o odkryciu polskich dokumentów w domu jego sąsiada Nicka Milligana.

Nick Milligan, przeglądając papiery po zmarłym dziadku, przypadkowo natrafił na polskie przedmioty i dokumenty. Od swojej matki Heather Milligan dowiedział się, że w czasie wojny u dziadka mieszkał polski „cichociemny”, który bardzo zżył się z całą rodziną państwa Milliganów. Oficer ten przed zrzutem do okupowanego kraju poprosił dziadka Nicka o przechowanie prywatnych dokumentów. Obawiał się o swoje życie ze względu na podejrzenie o szpiegostwo na rzecz obcego państwa. Po wojnie miał po dokumenty wrócić. Rodzina Nicka, nie wiedząc, co zrobić z odnalezionymi po latach pamiątkami, udała się po pomoc do sąsiada Polaka, który doradził im, aby przekazali je do Polski, do Instytutu Pamięci Narodowej.

Odnalezione dokumenty należały do Tadeusza Starzyńskiego, który przed wybuchem II wojny światowej był komisarzem Komendy Głównej Policji Państwowej w Warszawie. Po kampanii wrześniowej dotarł do Francji, skąd został ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Pod koniec 1942 r. zgłosił się do służby w kraju. Na początku był instruktorem szkolącym cichociemnych. Został zrzucony pod Dobieszynem w nocy z 8 na 9 kwietnia 1944 r. Dostał przydział do Wydziału Kontrwywiadu i Bezpieczeństwa przy Sztabie Komendy Głównej AK. Uczestniczył w Powstaniu Warszawskim, a po jego upadku pozostał w Warszawie. Po wojnie nadal był w konspiracji Delegatury Rządu na Kraj oraz WiN. Został aresztowany przez UB w 1945 r. Poddano go brutalnemu śledztwu i torturom, które prowadzili m.in. Józef Różański, Adam Humer. Został skazany na 15 lat więzienia. W 1947 r. wyrok zmieniono na karę śmierci. Po amnestii zmniejszono mu wyrok do 15 lat więzienia. Sąd Najwyższy uchylił wcześniejsze wyroki i umorzył postępowanie karne wobec niego w 1958 r.

Dokumenty zostały przekazane 12 maja br. na ręce dyrektor Marzeny Kruk w Archiwum IPN przy ul. Kłobuckiej 21 osobiście przez Heather Milligan, która przyjechała do Polski w asyście męża oraz syna Nicka. Państwo Milliganowie z przedstawicielami AIPN udali się pod tablicę upamiętniającą oficerów i podoficerów policji II RP – cichociemnych żołnierzy AK, umieszczoną przed wejściem do Pałacu Mostowskich. Zwiedzili Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych w byłym więzieniu przy ul. Rakowieckiej oraz udali się na warszawskie Powązki Wojskowe, na grób Tadeusza Starzyńskiego. Na cmentarzu spotkali się z Prezydentem RP Andrzejem Dudą – w miejscu, gdzie trwają obecnie prace ekshumacyjne, prowadzone przez Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN. Na tzw. Łączce spotkali się również z prezesem IPN dr. Jarosławem Szarkiem oraz jego zastępcą dr. hab. Krzysztofem Szwagrzykiem.

Wśród przekazanych dokumentów są trzy tomy pamiętników Tadeusza Starzyńskiego, pisane na bieżąco od dnia internowania na Węgrzech do pobytu w Anglii, z ostatnim wpisem z 20 października 1940 r., zbiór prywatnej korespondencji, fotografie, zbiór legitymacji służbowych oraz dokumenty prywatne, w tym złoty sygnet z herbem Ślepowron, odznaka dywizjonu pociągów pancernych w Anglii, odznaka Policji Państwowej Służba Śledcza oraz orzełek w koronie z rogatywki.

Opieka nad tego typu bezcenną spuścizną jest podstawowym celem startującego w IPN projektu „Archiwum Pełne Pamięci”. W ramach projektu materiały i historie, jak ta opisana powyżej, będą zabezpieczane, a następnie opisywane na portalu „Archiwum Pełne Pamięci” .

 

do góry