Instytut Pamięci Narodowej Wojenna odyseja Zbigniewa Piaseckiego ps. „Czekolada” - Książki -

Przemysław Benken, Wojenna odyseja Zbigniewa Piaseckiego ps. „Czekolada”, Szczecin 2021, 136 s., ISBN: 978-83-8229-189-6

II wojna światowa na ziemiach polskich była okresem pełnym tragicznych, ale również niezwykłych ludzkich historii. Śmierć najbliższych, konieczność porzucenia domu rodzinnego i często bezsilnej obserwacji przez ofiary wojny ujawniania się najgorszych instynktów człowieczej natury przeplatały się z bohaterstwem, poświęceniem i patriotyzmem tych, którzy nie godzili się na okupacyjny terror i zdegradowanie do roli niewolniczej siły roboczej. Doskonałym tego przykładem były dzieje urodzonego na Wołyniu w 1927 r. Zbigniewa Piaseckiego. Po tym, jak w następstwie wrześniowej klęski w 1939 r. utracił on rodzinny dom i ojca, którego w wiosną 1940 r. zamordowali Sowieci, Piasecki znalazł się w okupowanej stolicy, gdzie wstąpił do konspiracji niepodległościowej i jako członek AK wziął udział w powstaniu warszawskim. Po upadku powstania Piasecki kontynuował swą wojenną odyseję, pełną niebezpieczeństwa i nieoczekiwanych zwrotów akcji, by zakończyć ją w styczniu 1945 r. w Częstochowie. Udało mu się następnie odnaleźć przebywające pod Warszawą matkę i siostrę, po czym ostatecznie osiedlił się w Szczecinie, w którym żyje do dzisiaj.

Celem niniejszej publikacji jest ukazanie pasjonującego wojennego życiorysu Zbigniewa Piaseckiego, a także umieszczenie go w szerszym kontekście przebiegu II wojny światowej na ziemiach polskich. Dzięki temu książka może posłużyć jako pomoc dydaktyczna i wskazówka dla młodych ludzi pragnących rozwijać swą wiedzę historyczną. Na treść publikacji nie składają się bowiem wyłącznie wspomnienia tytułowego bohatera, lecz tworzą ją również szereg wplecionych w tekst rozszerzeń i uzupełnień, pozwalających śledzić historię Zbigniewa Piaseckiego w szerszym kontekście. Publikację niniejszą można wobec tego potraktować również w kategoriach podstawowego kursu na temat dziejów ziem polskich pod okupacją niemiecko-sowiecką i choć naturalnie nie wyczerpuje on tego niezwykle skomplikowanego zagadnienia, to z pewnością może być dobrym wstępem zwłaszcza dla ludzi młodych, który sięgną następnie po bardziej specjalistyczne publikacje.

Zasadniczą część materiału źródłowego wykorzystanego w niniejsze publikacji były zapisy rozmów przeprowadzonych ze Zbigniewem Piaseckim w latach 2018-2018 i fragmenty jego wspomnień opublikowanych we wcześniejszym okresie. Informacje te zostały zweryfikowane i uzupełnione w toku kwerendy archiwalnej przeprowadzonej m.in. w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Centralnym Archiwum Wojskowym, Muzeum Pamięci Powstania Warszawskiego oraz Muzeum Powstania Warszawskiego. W rezultacie udało się dotrzeć do materiałów wcześniej nieznanych lub niepublikowanych. Wykorzystano również istniejącą literaturę przedmiotu i opublikowane wspomnienia wydarzeń, w których brał udział Zbigniew Piasecki. Dzięki temu możliwe stało się zaprezentowanie relatywnie pełnej historii tytułowego bohatera ze szczególnym uwzględnieniem wydarzeń z jego życia rozgrywających się w okresie II wojny światowej.

Warto zauważyć, że o ile doświadczenia „Czekolady” od 1 września 1939 r. do zakończenia walk powstańczych w Warszawie w znacznym stopniu wpisują się w pewien schemat przeżyć działającej w konspiracji patriotycznej młodzieży polskiej, to już losy Zbigniewa Piaseckiego po zakończeniu powstania mają o wiele bardziej zindywidualizowany charakter. Jest tok okres pełen bardzo nieraz dramatycznych zwrotów akcji i licznych śmiertelnych zagrożeń, który szczęśliwie zakończył się dla bohatera publikacji relatywnie pomyślnie.