– To była ta sama walka, o tę samą sprawę, o którą nasi przodkowie walczyli przed 100 laty i dużo wcześniej – przeciwstawiali się niewoli, zaborcom i okupantom, walcząc o niepodległość – mówił w piątek do zasłużonych działaczy opozycji w PRL prezes IPN dr Jarosław Szarek, wręczając im – w imieniu prezydenta RP Andrzeja Dudy – Krzyże Wolności i Solidarności.
Uroczystość uhonorowania byłych opozycjonistów odbyła się w warszawskim Centrum Edukacyjnym IPN im. Janusza Kurtyki „Przystanek Historia”.
Szef Instytutu uznał działaczy opozycji w PRL za kontynuatorów dzieła walki o wolność i suwerenność, wyrażając wdzięczność za zaprezentowaną postawę i dokonane wybory. – W czasach próby stanęli Państwo po dobrej stronie, po stronie niepodległej Polski – podkreślił dr Szarek.
Odwołując się do XX-wiecznej drogi Polaków do odzyskania niepodległości prezes IPN zwrócił uwagę na rolę oporu antykomunistycznego podziemia zbrojnego z lat 1944–1963, przypomnianego niedawno przy okazji obchodzonego w całym kraju Narodowego Dnia Pamięci o Żołnierzach Wyklętych.
– To było pokolenie żołnierzy AK i NSZ, dla których po II wojnie światowej nie było defilady – byli „zaplutymi karłami reakcji”, musieli wracać do lasu. Przecież oni chcieli normalnie żyć... Pozostali wierni honorowi, wierni wolnej i niepodległej Rzeczpospolitej. Zapłacili za to tak dużą cenę, że przez następne kilkadziesiąt lat słowo „niepodległość” zniknęło z naszych marzeń. Ta niepodległość wydawała się tak odległa, bo byliśmy poddani sowieckiemu imperium. (…) Tak Państwo zostali wychowani – niepodległej Polski nie było, ale trzeba było o niej marzyć – mówił zwracając się do odznaczonych dr Szarek.
Jak przypomniał, niepodległość jako idea powróciła w latach 70. XX wieku za sprawą rodzącej się demokratycznej opozycji, a jej wyrazicielem był też Jan Paweł II, papież Polak. – Później było już nasze najwspanialsze doświadczenie – Sierpień 80 i następne 16 miesięcy – czas wielkich nadziei, wzruszeń i smaku wolności. Jeszcze kilka miesięcy wcześniej nic tego nie zwiastowało. (…) A potem przyszedł 13 grudnia – jak pakowano Państwa do milicyjnych „suk”, do więzień, odczytywano rozkazy – mówił prezes IPN.
Zapewnił, że kierowany przez niego Instytut zrobi wszystko, żeby „historia walki z końca lat 70. i czasów »Solidarności« zawładnęła pamięcią i sercami młodego pokolenia – tak jak czynią to niezłomni Żołnierze Wyklęci”. – Będziemy o tej historii pamiętać i pamiętamy – zastrzegł dr Szarek.
Jak zapowiedział, w planach IPN jest uczczenie całej szeroko rozumianej XX-wiecznej drogi Polaków ku niepodległości – od czynu legionowego po „Solidarność”.
Lista osób odznaczonych:
Maciej Gawlikowski
Marco Milnikel
Jan Kazimierz Stefański
Tomasz Szczepański
Krzysztof Bogdan Walta
Jarosław Wartak
Jerzy Marek Wawrowski
Melania Julia Wielechowska
Kazimierz Czesław Wilk
Agnieszka Wojciechowska van Heukelom
Andrzej Tomasz Zapałowski
pośmiertnie:
Wiesław Stanisław Gęsicki
Jadwiga Goryszewska
Stanisław Jan Mazurkiewicz
Aleksandra Barbara Milnikel
Elżbieta Helena Pacuła
Ryszard Feliks Wojciechowski
Fot. Waldemar Kowalski (IPN)