E-Księgarnia
Uroczystości rozpoczęła msza święta w intencji Ojczyzny w kościele pw. Trójcy Przenajświętszej w Rudce, pod przewodnictwem JE ks. biskupa Piotra Sawczuka, Biskupa Drohiczyńskiego.
Dr Mateusz Szpytma złożył wieniec pod krzyżem poświęconym mieszkańcom wsi Olendy. Następnie wspólnie z wójtem gminy Rudka Marcinem Gawrysiakiem oraz przedstawicielką Koła Gospodyń Wiejskich w Olendach Izabelą Zapisek odsłonił tablicę na terenie świetlicy wiejskiej w Olendach, upamiętniającą uczestników buntu.
W czasie uroczystości zastępca prezesa IPN wręczył również medal Reipublicae Memoriae Meritum regionaliście oraz działaczowi społecznemu Zbigniewowi Romaniukowi.
* * *
Protest mieszkańców Olend, w dniu 3 kwietnia 1954 r., był jednym z najbardziej spektakularnych spośród wielu przypadków zbiorowych wystąpień przeciw kolektywizacji, jakie miały miejsce w dawnym województwie białostockim. Kilkoro z uczestników, uznanych przez organy bezpieczeństwa za „prowodyrów” zajścia, zostało aresztowanych, osądzonych i surowo ukaranych: Bolesława Fronc i Bolesław Michalczuk – 1 rok więzienia, Franciszek Kwiatkowski – 8 miesięcy więzienia, Genowefa Osiel – 6 miesięcy więzienia, Anna Angielczyk – 1 rok więzienia w zawieszeniu na 3 lata, Wiesława Pampuch, Janina Balejko, Anna Kucharczyk – 6 miesięcy więzienia w zawieszeniu na 3 lata. Bunt mieszkańców nazywany jest również „buntem babskim” ze względu na to, jak ważną rolę odegrały w nim kobiety.
Celem uroczystości było przypomnienie tej mało znanej w regionie karty historii oraz oddanie hołdu mieszkańcom Olend, uczestnikom wydarzeń z 1954 r.
* * *
Medalem Reipublicae Memoriae Meritum Instytut Pamięci Narodowej honoruje tych, którzy działają na rzecz trwałego upamiętniania wydarzeń i postaci z historii Narodu Polskiego w latach 1917–1990 oraz wspierają IPN w działalności edukacyjnej, naukowej i wydawniczej.
Medal przyznawany jest instytucjom, organizacjom lub osobom fizycznym, które:
- pracują na rzecz zachowania pamięci o:
a) ogromie ofiar, strat i szkód poniesionych przez Naród Polski w latach II wojny światowej i po jej zakończeniu,
b) patriotycznych zmaganiach Narodu Polskiego z okupantami, nazizmem i komunizmem,
c) czynach obywateli dokonywanych na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego i w obronie wolności oraz godności ludzkiej
- angażują się w inicjatywy społeczne mające na celu trwałe upamiętnianie wydarzeń z historii Narodu Polskiego w latach 1917–1990 oraz wybitnych obywateli zasłużonych w walce o niepodległość Państwa Polskiego,
- wspierają IPN w działalności naukowej, edukacyjnej, wystawienniczej i wydawniczej dotyczącej szczególnie ważnych wydarzeń z historii najnowszej,
- prowadzą społeczną opiekę nad grobami i cmentarzami wojennymi w kraju i poza granicami.
Medal dzieli się na trzy stopnie: złoty, srebrny i brązowy.
Z inicjatywą nadania medalu mogą wystąpić członkowie komitetów ochrony pamięci walk i męczeństwa, organów jednostek samorządu terytorialnego oraz organizacji społecznych i zawodowych. Do zgłoszenia wystarczy przesłanie wypełnionego formularza do właściwego miejscowo oddziału IPN. Wnioskodawca podczas zbierania danych osobowych od kandydata zobowiązany jest do przekazania informacji o przetwarzaniu danych osobowych.
